Vision Zero: samen zo snel mogelijk het aantal doden en zwaargewonden in en door het verkeer reduceren. Als we van die Vision Zero meer willen maken dan een vrijblijvende doelstelling, dan zijn er extra maatregelen nodig op verschillende vlakken.

Die moeilijke maar noodzakelijke opdracht kunnen we alleen maar realiseren als iedereen – zowel op beleidsniveau als in het werkveld – doet wat in zijn/haar macht, verantwoordelijkheid of bevoegdheid ligt. Een zilveren kogel: één doeltreffende maatregel om Vision Zero duurzaam te realiseren, bestaat uiteraard niet. Maar er zijn wel maatregelen die een groot effect hebben.

EVIDENTE MAATREGEL

De invoering van 30 km/u als standaardlimiet in de bebouwde kom is op dat vlak misschien wel de meest evidente maatregel van allemaal. Zeker op plaatsen waar conflicten tussen gemotoriseerd vervoer en actieve weggebruikers (voetgangers, fietsers, voortbewegingstoestellen, enzovoort) mogelijk blijven omdat er geen gescheiden fiets- en voetpaden in combinatie met conflictvrije kruispunten zijn.

Als voorzitter van het Vlaams Forum Verkeersveiligheid blijf ik de invoering van die maatregel op Vlaams niveau meer dan overtuigd, maar helaas nog niet voor iedereen overtuigend genoeg verdedigen. Als gouverneur van de provincie Antwerpen stel ik dankbaar vast dat steeds meer steden en gemeenten uit onze provincie wél de moed hebben om consequent én met de steun van hun inwoners te kiezen voor 30km/u in grote, vaak zelfs alle delen van hun bebouwde kom.

In Vlaanderen hebben, behalve provincie Antwerpen, 26 steden en gemeenten de beginselverklaring van de Coalitie van 30 ondertekend.

Die moed blijft overigens niet beperkt tot de provincie Antwerpen. Verspreid over heel Vlaanderen hebben intussen 26 steden en gemeenten de beginselverklaring van de Coalitie van 30 ondertekend. Hiermee erkennen ze het bijzonder grote belang van 30 km/u als standaardlimiet binnen de bebouwde kom, wisselen ze kennis uit om het draagvlak voor die maatregel te vergroten, en enthousiasmeren ze anderen om dit goede voorbeeld te volgen. Daarmee treden ze in de voetsporen van tientallen Europese steden die hetzelfde deden, met de Franse hoofdstad op kop. Intussen werd de 30 km/u-limiet ook als standaard binnen de bebouwde kom ingevoerd in Spanje en Wales.

VOORDELEN VAN 30 KM/U

De voordelen van 30 km/u zijn dan ook niet min. Op het vlak van verkeersveiligheid kan een verlaging van de rijsnelheid het aantal verkeersslachtoffers drastisch verminderen. Diepgaand onderzoek naar verkeersongevallen in Frankrijk toont aan dat het overlijdensrisico van voetgangers laag was bij een aanrijding door een auto met 30 km/u. Bij 50 km/u steeg het overlijdensrisico met een factor 6. Een lagere snelheidslimiet zorgt bovendien voor een betere leefbaarheid en sociaal contact in de buurt en minder geluidsoverlast.

Een lagere snelheidslimiet zorgt voor een betere leefbaarheid en minder geluidsoverlast.

Om die reden promoten gezaghebbende organisaties als de VN, de OESO en de European Transport Safety Council (ETSC) de veralgemening van de 30 km/u binnen de bebouwde kom. De VN zeggen dat straten met lage snelheid levens redden en snelheidslimieten van 30 km/u – waar mensen en verkeer zich mengen – zorgen voor publieke ruimten waaronder straten die gezond, groen en leefbaar zijn. De ETSC promoot al vele jaren 30 km/u als standaardsnelheid voor wegen waar motorvoertuigen en kwetsbare weggebruikers met elkaar in contact komen, maar zegt ook dat infrastructuuraanpassingen en goede handhaving belangrijke succesfactoren zijn om de snelheidsvermindering effectief te realiseren.

HET AANTAL VERKEERSDODEN HALVEREN TEGEN 2030

Maar misschien nog het belangrijkst van al. In februari 2020 was België één van de 140 landen die tijdens de wereldwijde ministeriële conferentie over verkeersveiligheid de ‘Stockholm Declaration’ hebben ondertekend, met als doel het aantal verkeersdoden tegen 2030 te halveren om ze uiteindelijk tot zero te reduceren.

Een algemene snelheidslimiet van 30 km/u in alle woongebieden maakt deel uit van de ‘Stockholm Declaration’.

De invoering van een algemene snelheidslimiet van 30 km/u in alle woongebieden maakt deel uit van dat maatregelenpakket. Het gaat om een lijst van 18 resoluties die verkeersveiligheid koppelen aan duurzame ontwikkeling met als doel de mondiale doelstellingen tegen 2030 te bereiken. Eén van de conclusies van de 80 ministers en 1.700 experts uit 140 landen op de internationale top was dat een snelheidslimiet van 30 km/u 'het nieuwe normaal' moet worden op alle plekken waar auto's, fietsers en voetgangers elkaar kruisen. Resolutie 11 van de verklaring bepaalt dat de aanwezigen zich willen concentreren op ‘snelheidsbeheer, inclusief de versterking van de wetshandhaving om snelheidsovertredingen te voorkomen en een maximale rijsnelheid van 30 km/u op te leggen in gebieden waar kwetsbare weggebruikers en voertuigen zich op een frequente en geplande manier mengen, behalve waar sterke aanwijzingen bestaan dat hogere snelheden veilig zijn. Verder overwegen ze dat inspanningen om de snelheid in het algemeen te verlagen een gunstig effect zullen hebben op de luchtkwaliteit en de klimaatverstoring én – last but not least – van vitaal belang zullen zijn om het aantal verkeersdoden en -gewonden te verminderen.’

Met een extra dosis politieke moed is het zeker mogelijk om deze goede voornemens – evenals de zerotolerantie voor alcohol in het verkeer – in daden om te zetten! Het is ook de enige manier om waarachtig te voldoen aan de zogenaamde kindnorm: het verkeer is en zal pas veilig zijn voor iedereen, als het veilig is voor kinderen vanaf 8 jaar!

Deze bijdrage verscheen in de Zomerreeks 2023: 5 minuten politieke moed van Samenleving & Politiek.

• snelheid
• verkeer
• 5 minuten politieke moed