De laatste Septemberverklaring van de Vlaamse Regering zit erop. Wie de 5 versies van minister-president Jan Jambon naast elkaar legt en confronteert met de realisaties van deze centrumrechtse regering, kan maar één ding concluderen: deze regering is er niét voor de gewone Vlaming. In plaats van nog echt beleid te maken, is de precampagne voor de verkiezingen begonnen.

Het valt op dat er gecorrigeerd wordt op de eigen koers: éindelijk middelen voor kinderopvang, een eerste stap richting leerlingenvervoer voor het buitengewoon onderwijs en een klein extraatje voor inburgering. Zaken die de voorbije jaren niet mogelijk waren, en telkens werden weggezet met het argument van de dromerige linkse oppositie. Maar het is duidelijk wél wat de Vlaming verwacht van haar regering: het verschil maken voor de gewone mensen. De Septemberverklaring moest het falen van deze regering verhullen. En hoe mooi de woorden ook mogen zijn, het feit blijft dat de gewone Vlaming erop achteruitgaat, en deze regering werkt voor een klein deel van de bevolking: de hoge middenklasse.

De minister-president sloot af met een citaat van Erasmus: 'Zonder vreugde verdient het leven de naam van leven niet.' Een andere Vlaamse volkswijsheid lijkt beter op zijn plaats voor deze centrumrechtse ploeg: 'Veel beloven en weinig geven, doet de zotten in vreugde leven'.

CORRECTIE OP HET EIGEN GEVOERDE BELEID

Jam Jambon gaf een quasi zuivere sociaaleconomische Septemberverklaring. Deze keer gelukkig geen verwijzingen naar middeleeuwse schilders, geen focus op het identitaire of 'de vrije samenleving'. Een pluim op de hoed van de oppositie: het gehamer op het sociaaleconomische door de Vooruitfractie en de sterke bescherming van de koopkracht dankzij de federale ploeg hebben duidelijk gewogen op deze koerswijziging.

Eén grote 'hoera show' werd het afgelopen maandag. Omdat de regering het 'bare minimum' deed: een compromis sluiten en nieuw beleid inzetten. Ik noem het een correctie op de eigen gekozen koers. We hoorden vooral sociaaleconomische voorstellen, en heel veel zaken die jaren niét mogelijk waren. Investeringen in kinderopvang zijn een goede zaak, maar het is zuur dat die pas op het einde komen van twintig jaar CD&V aan de knoppen.

Voorstellen die pas in het laatste jaar van een regering worden gedaan, zijn doorgaans reddingsboeien voor eigen falend beleid.

Voorstellen die pas in het laatste jaar van een regering worden gedaan, zijn doorgaans reddingsboeien voor eigen falend beleid. Maar voor deze Vlaamse ploeg (al tien jaar dezelfde politieke constellatie) is het te laat. Er werden al te veel beloftes gemaakt, te weinig ingelost. De Vlaming kan er zich maar beter bij neerleggen. De stilstand is compleet.

Geen wonder, want er zijn geen realisaties die het verschil hebben gemaakt. Na woorden moeten daden volgen, en dat hebben Geert Bourgeois noch Jan Jambon ooit begrepen. Wat ooit enkel door cynici werd beweerd, is nu een algemeen gevoel bij de Vlaming: wie gelooft die mensen in de Vlaamse regering nog?

DE GROTE STILSTAND

Er is veel tijd verloren deze legislatuur, en vooral voor gewone mensen heeft dat grote gevolgen.

Het openbaar vervoer is een ramp: haltes worden geschrapt, tickets duurder en de enige constante is de vermindering van dienstverlening. De reden? Deze Vlaamse Regering gelooft gewoonweg niet in openbaar vervoer, en bereidt via een onderfinanciering de privatisering voor.

Betaalbaar wonen is zogezegd een prioriteit, maar er zijn nog nooit zó veel gezinnen geweest die al zó lang wachten op een sociale woning. Met 178.000 zijn ze al. En wie op de private huurmarkt huurt, komt dubbel bedrogen uit. Hun huur stijgt en hun energiefactuur blijft duur. Verhuurders van energieverslindende panden mogen opnieuw indexeren, terwijl de herfst en de winter voor de deur staan, en de energiecrisis allesbehalve is opgelost.

De betaalbaarheid van onderwijs gaat erop achteruit, zeker in het praktijkonderwijs. Dat de richtingen die jongeren opleiden om knelpuntberoepen in te vullen de duurste zijn, is daar het meest cynische bewijs van.

Kinderopvang krijgt nu éindelijk wel aandacht, maar geeft geen garantie op een betaalbare factuur voor jonge gezinnen.

Kinderopvang krijgt nu éindelijk wel aandacht, maar geeft geen garantie op een betaalbare factuur voor jonge gezinnen. Ze moeten betalen om te kunnen gaan werken. Van een coalitie die prat gaat op 'het halen van 80% werkenden in Vlaanderen' is dat gewoonweg onbegrijpelijk.

BELEID VOOR DE HOGERE MIDDENKLASSE

Beweren dat deze maatregelen gericht zijn op de 'lagere middenklasse' - zoals minister van Begroting, Mattheüs Diependaele, doet - is dan ook lachwekkend. Wie denkt dat de gewone hardwerkende Vlaming diegene is die vlotjes 35.000 euro heeft liggen om een elektrische wagen te kopen, is wereldvreemd. Dat bedrag komt overeen met tien volle mediaanlonen in Vlaanderen. Niemand gelooft dat deze ploeg strijdt voor de lagere middenklasse.

Het doet me herinneren aan een verkiezingsdebat in 2014 in West-Vlaanderen. Toen antwoordde Geert Bourgeois eindelijk op de vraag 'Wie is dan de gewone Vlaming voor N-VA?'. Zijn antwoord? 'Een koppel met een eigen woning die afbetaald is, een appartementje aan de kust en nog een tweede dat verhuurd wordt.' Er zijn niet zoveel van die Vlamingen. Er zijn er vooral heel veel die hun stinkende best doen, maar toch jaar na jaar voelen dat ze in de steek worden gelaten door N-VA, Open VLD en CD&V.

Maar voor die partijen is dit nog steeds hun idee van 'de middenklasse.' Zij die vlot een elektrische wagen kunnen kopen en er toch nog een cadeautje van 5.000 euro bovenop krijgen. Zij die vlot een warmtepomp bestellen en laten plaatsen. Zij die vlot 1.600 euro kunnen betalen voor een opleiding bouw voor zoon of dochter.

Als cadeautjes van 5.000 euro zo worden uitgestrooid, wat moeten hardwerkende mensen dan denken van de 'maximaal 100 euro extra' jobbonus?

Als cadeautjes van 5.000 euro zo worden uitgestrooid, wat moeten hardwerkende mensen dan denken van de 'maximaal 100 euro extra' jobbonus die hen wordt voorgehouden? Wat moeten huishoudhulpen denken van de wantoestanden in de sector die maar niet worden aangepakt en hun loon dat amper tot niet stijgt?

Het geeft vooral duidelijkheid over welke groepen men wil vooruit doen gaan in dit land. En al de rest moet zijn plan maar trekken. Dat moet stoppen.

DE PRECAMPAGNE IS BEGONNEN

Slechte peilingen voor alle meerderheidspartijen, betere peilingen voor de extremen en een oppositiepartij die het sociaaleconomische vooropstelt. Dat zijn de ingrediënten waarom deze ploeg opnieuw de rangen sloot: het besef dat ze tien jaar Vlaanderen slecht bestuurd hebben en tot elkaar veroordeeld zijn.

De ergste uitspraak van Jambon kwam er echter twee weken vóór de Septemberverklaring: 'Niemand heeft toch ooit gezegd dat Vlaams zelfbestuur ertoe zou leiden dat er in Vlaanderen geen enkel probleem meer is?' (DM, 13/9). Een groter zwaktebod voor een Vlaams-nationalist is er niet. En het is ook gewoonweg niet waar. Er is maar één conclusie: het is tijd dat ook in de Vlaamse regering wordt ingezet op koopkracht, betere zorg en investeringen in jongeren. Ook daar kan je het verschil maken.

Maar de dreiging is groot. Het laatste wat we nodig hebben in Vlaanderen, is extreemrechts aan de macht. Nergens in Europa is de koopkracht van gewone mensen tijdens en na de energiecrisis zo slecht beschermd als in het door extreemrechts bestuurde Hongarije. En nergens gingen mensen er zo op vooruit als in het door socialisten bestuurde België. Want socialisten beschermen uw koopkracht, extreemrechts tast haar aan.

• Vlaamse regering
• Septemberverklaring
• column