De stad Antwerpen is opgedeeld in negen districten die beperkte bevoegdheden hebben op hun grondgebied en elk over een districtsbestuur beschikken. Die districtscolleges hebben eigen schepenen en een eigen districtsburgemeester. In Deurne bestaat dat college uit N-VA, CD&V en Open VLD. Sinds een N-VA raadslid begin dit jaar uit de meerderheid stapte, heeft dat bestuur géén meerderheid meer, zodat het de facto onbestuurbaar is. Het toeval wil dat N-VA-voorzitter én Antwerps burgemeester Bart De wever ook in het district Deurne woont, wat de onbestuurbaarheid extra lastig maakt.

Vorige zondag kondigde Groen aan de coalitie te willen depanneren, in ruil voor een schepenmandaat. En dat tot ongenoegen van sp.a, aangezien Groen en sp.a in 2012 in kartel naar de Deurnese kiezer stapten met de afspraak dat kartel ook na de verkiezingen in stand te houden.

Wat is eigenlijk het belang van deze wat merkwaardige dorpspolitiek? Deurne is niet eens een gemeente, maar slechts een deelgemeente van Antwerpen. Niets om van wakker te liggen dus. Ware het niet dat het Deurnese experiment een dieper liggende dynamiek blootlegt. Het is immers geen geheim dat wat er zich in Deurne heeft afgespeeld ‘van hogerhand’ is beslist, zowel bij N-VA als bij Groen. Wat schijnbaar een onbeduidend lokaal fenomeen lijkt, is wellicht een politiek experiment op hoger niveau.

N-VA heeft stilaan haar buik vol van coalitiepartner CD&V en dat gevoel is behoorlijk wederzijds, getuige de spanningen tussen beide partijen op alle beleidsniveaus. CD&V dumpen - of althans ermee dreigen dat dit tot de mogelijkheden behoort - is een scenario dat niet uit te sluiten valt. Om dat te kunnen doen, moet er een reservespeler op het veld komen. En dat zou Groen wel eens kunnen zijn.

N-VA speelt daarbij in op de antisocialistische sentimenten die bij verschillende strekkingen van Groen leven. Die waren alvast aanwezig in de oudere garde groenen die van huis uit christendemocratisch waren. Tot die generatie behoort onder meer Mieke Vogels, niet toevallig inwoonster van… Deurne. Die oudere garde vindt bondgenoten bij de jongste generatie groenen die eerder een groen-liberalisme genegen zijn. Deze generatie wordt vertegenwoordigd door Kristof Calvo, fractieleider in de Kamer. Hij is een koele minnaar van samenwerking met sp.a en steekt zijn afschuw voor de PS niet onder stoelen of banken. Groen beschikt trouwens wel degelijk over een eerder sociaaldemocratische vleugel, waarin de voorstanders van progressieve frontvorming te vinden zijn. Maar die lijkt het onderspit te delven voor de christendemocratische en liberale vleugel van Groen. Bovendien voelen de antisocialistische strekkingen binnen Groen zich gesterkt door de peilingen, die de groenen een mooie toekomst beloven.

Het signaal dat in Deurne gegeven werd, is belangrijk. Antwerps Groen-fractieleider Wouter Van Besien haastte zich gisteren te zeggen dat N-VA in 2018 de tegenstander blijft, maar deze beslissing doet toch twijfelen. De enige manier om N-VA uit het Antwerpse bestuur te wippen is progressieve frontvorming, in welke constructie dan ook. Door het kartel met sp.a in Deurne op te blazen, heeft Groen meteen ook het vertrouwen van de socialisten in de mogelijkheid tot progressieve frontvorming overboord gegooid. Bij sp.a zijn er uiteraard ook fracties die gekant zijn tegen progressieve frontvorming met Groen. En daar klinkt het nu luid: ‘Zie je wel, we hadden gelijk.’ Sommige groenen, van hun kant, werpen dan weer op dat sp.a in het verleden ook makkelijk met N-VA in zee ging en dat de socialisten nu ze in de oppositie zitten plots wel loyaliteit aan het progressieve front prediken.

U ziet het. Roodgroene samenwerking zal, ook de volgende jaren, niet evident zijn. Bart De Wever speelt in op die verdeeldheid. Maar als links Vlaanderen in 2019 echt een einde wil maken aan de ‘prutspolitiek’ (Carl Devos, DM 07/12), zal het dat toch samen moeten doen. Te beginnen op lokaal niveau in 2018.

(Dit opiniestuk verscheen in de krant De Morgen op 9 december 2015 - http://www.demorgen.be/opinie/een-experiment-met-groen-en-n-va-in-deurne-bef645c9/)