‘Opnieuw’, omdat er na de Tweede Wereldoorlog, in de zogenaamde les trentes glorieuses tussen midden de jaren 1940 en midden de jaren 1970, reeds sprake was van een linkse consensus. De welvaartsstaat zoals we die nu kennen, werd toen uitgebouwd in een gezamenlijke inspanning. Voor de Anglo-Duitse politicoloog Ralf Dahrendorf betekende die toenmalige ‘sociale consensus’ de belangrijkste vooruitgang die de geschiedenis ooit gekend had.

Die consensus werd sindsdien stelselmatig ontmanteld met opkomst van de Washington Consensus en een aantal rechtse politici die in de jaren 1980 de plak zwaaiden. Maar recente evoluties doen vermoeden dat de linkse consensus op het sociaal-economisch vlak aan het terugkeren is. De klassieke linkse dogma’s op dat vlak liggen helemaal niet onder vuur bij de bevolking. Integendeel.

Onderzoek van politicoloog Marc Swyngedouw (UA) toont aan dat drie op de vier Vlamingen de vakbonden, voor sommige politici zogezegd de gewapende arm van links, noodzakelijk vinden om de sociale rechten te beschermen. Uit een recente peiling in opdracht van de vrt en De Standaard blijkt dat de Vlamingen wachten op eerlijke belastingen. Socioloog Mark Elchardus stelt vast in zijn onderzoek bij jongeren dat ze veel waarde hechten aan onze sociale zekerheid.

Ook op internationaal zien we een paradigmashift. Swiss Leaks, Lux Leaks, Panama Papers, ... zijn nieuwe woorden in ons vocabularium. Sinds een paar jaar zien we een trend tot transparantie, waardoor het net voor hen die belastingen ontduiken steeds strakker wordt aangespannen.

De studiediensten van IMF en OESO, toch geen linkse organisaties, publiceren vandaag rapport na rapport waarin wordt gewaarschuwd voor de gevaren van ongelijkheid, uiteraard voor de armen zelf maar ook voor diegenen die niets tekort komen en voor de stabiliteit van een samenleving in het algemeen.

Steeds meer gerenommeerde economen herhalen uitentreuren dat snoeien niet leidt tot bloeien. Paul De Grauwe, in de vorige eeuw nog spreekbuis van de liberalen, manifesteert zich nu als links econoom met zijn boodschap dat enkel een investeringsbeleid ons uit de stagnatie helpt.

De linkse consensus op sociaal-economisch vlak ligt dus helemaal niet onder vuur. Linkse waarden blijken diep verankerd in onze samenleving. Bart De Wever klopte zich in de aanloop naar de verkiezingen van 2014 verkeerdelijk op de borst dat ‘alle partijen, behalve PVDA+ en Groen, in het N-VA-model zitten, ook sp.a’. Eigenlijk is het omgekeerde waar: zowat alle partijen hebben de basispremisse van links - de noodzaak van een stevige welvaartsstaat - overgenomen, aanvaard en omarmd, zij het met een andere ideologische invulling.

‘De Vlaming is een socialist, alleen weet hij het nog niet’, beweerde Steve Stevaert daar ooit over. In die état de grâce bevindt Links zich allang niet meer. Het sociaal-cultureel verhaal was altijd al een debat dat wrong voor Links, maar het echte drama is dat het op sociaal-economisch vlak er niet meer in slaagt om het debat te bepalen en te domineren, ondanks het feit dat mensen intuïtief en emotioneel betrokken zijn bij thema’s als ongelijkheid, onrechtvaardigheid en oneerlijkheid.

Nu blijkt dat ‘verandering’ een verarming inhoudt voor de middengroepen, aalmoezen voor de laagste groepen en een vrijgeleide voor de rijken, wacht Links de volgende jaren de enorme taak om dit debat op gramsciaanse wijze vorm te geven. Het goede nieuws is dat het dat voluit kan doen. Want het is helemaal niet riskant om u als links-progressief te profileren, zoals De Ceulaer beweert. Integendeel, de bevolking volgt.

Deze bijdrage verscheen in de krant De Morgen van 19 april 2016.