Luc Huyse wordt dit jaar 80. De kans is echter groot dat u recent een opiniestuk, essay of boek van zijn hand las en zich afvraagt of die 80ste verjaardag geen ‘alternatief feit’ of ‘fake news’ is: Huyse is immers nog even actief als ooit tevoren. Voor wie vertrouwd is met het werk van Huyse is die voortdurende activiteit ook geen verrassing: deze Leuvense socioloog maakt nog altijd bijzonder sterke en scherpe analyses over het functioneren van de Belgische democratie.
Vorige maand werd deze 80ste verjaardag gevierd in Leuven met een eminent panel van politiek journalisten die Luc Huyse omschreven als een publiek intellectueel met een helikopterview of ook nog als het ‘early warning system’ van de Belgische politiek. Huyse werd er onder meer vergeleken met een kanarie in de koolmijn en een geoloog die tektonische platen ziet bewegen. Huyse zelf vertelde hoe een aantal van zijn analyses aanvankelijk op onverschilligheid of zelfs regelrechte vijandigheid werden onthaald: ‘Soms moet je een kwarteeuw wachten alvorens je ideeën aanvaard worden’, aldus Huyse (waarvan ondergetekende academica akte neemt).
De getuigenissen van deze journalisten maakten duidelijk dat niet enkel studenten sociale wetenschappen het werk van Luc Huyse op hun verplichte literatuurlijst terugvinden. Ook generaties journalisten kregen (en krijgen) steevast het advies één of doorgaans meerdere boeken van Huyse te lezen. Gezien niet al deze teksten nog eenvoudig beschikbaar zijn, werd ter ere van dit feestelijk jaar een reeks belangrijke bijdragen gedigitaliseerd en op de website www.luchuyse.be geplaatst. In deze korte tekst is het onmogelijk om recht te doen aan alle inzichten in het functioneren van de Belgische democratie die Huyse heeft bijgedragen en de uitzonderlijke impact die deze ideeën hebben (gehad) op de sociale wetenschappen en op het maatschappelijk debat. Ik nodig u van harte uit om daarvoor de website te raadplegen. In wat volgt licht ik graag toe waarom die website een bezoek waard is en waarom de boeken van Huyse - ook nu nog - een prominente plaats op uw leeslijst verdienen (op papier of digitaal).
Allereerst zijn de analyses van Luc Huyse nog steeds bijzonder actueel. Hoewel de institutionele en maatschappelijke context in België de afgelopen decennia sterk veranderd is, zijn de pacificatiemechanismen die Huyse beschrijft in bijvoorbeeld De gewapende vrede (1980) nog steeds van groot belang om de Belgische democratie te besturen. Daarnaast weet Huyse als geen ander gegrond wetenschappelijk onderzoek te combineren met een bijzonder toegankelijke vertaling hiervan in het maatschappelijk debat. De metaforen waarmee Huyse wordt beschreven, illustreren niet enkel de kwaliteit van de inhoud van zijn wetenschappelijk werk maar passen ook goed bij de manier waarop Huyse via krachtige beelden en een sprekende schrijfstijl dit werk weet te vertalen voor een breed publiek. Hij wordt daarom met recht en rede de belangrijkste waarnemer van het politiek gebeuren in ons land genoemd.
Luc Huyse is daardoor een krachtig voorbeeld van hoe je als academicus een bepalende bijdrage kan leveren aan de belangrijke maatschappelijke debatten. In mijn alma mater werd er de afgelopen maanden heftig gediscussieerd over de rol die academici kunnen en moeten opnemen in het maatschappelijk debat. Tijdens de paneldiscussie met journalisten werd gesteld dat er geen nood is aan ‘academici-journalisten’ maar aan diepgaande duiding. De kanarie. De helikopter. De geoloog. Huyse is een sterk voorbeeld van de manier waarop een academicus vanuit zijn/haar onderzoek en vorming een belangrijke bijdrage kan leveren aan het maatschappelijk debat. Hij weet daarenboven hoogstaande wetenschappelijke analyses te combineren met een sterke gedrevenheid voor een democratische rechtvaardige samenleving.
De dialoog en interactie met de media gaan echter niet altijd van een leien dakje. Journalisten geven ook duiding bij de politieke actualiteit en trachten de complexiteit hiervan te vertalen voor het brede publiek. Zij werken daarbij echter vanuit een andere logica dan academici: kijkcijfers zijn belangrijk - ook bij de openbare omroep. Een straffe quote, soundbite, persoonlijke verhalen en dagdagelijkse conflicten in de Wetstraat wekken daarom vaak de aandacht. Die ‘medialogica’ is de afgelopen decennia nog sterker geworden. Academici hebben het vaak moeilijk met de vertaling van hun werk of de beperkte ruimte die ze krijgen voor duiding. Huyse uitte de afgelopen decennia daarom vaak kritiek op de politieke verslaggeving. Ook hier niet zonder resultaat: het panel van journalisten gaf aan dat Huyse hen aanmoedigde om buiten de Wetstraat te kijken en hen daarbij de bredere kaders aanreikte om goede analyses te maken. In tijden waarin ‘alternatieve feiten’ en ‘fake news’ sterk verspreid worden via allerhande (sociale) media is het belang van duiding vanuit wetenschappelijk onderzoek en een kritische blik op de mediaberichtgeving alleen nog maar toegenomen. Luc Huyse is een uitstekend voorbeeld van hoe beide rollen met verve op te nemen. De kaders die hij daarvoor gebruikte zijn gratis online te raadplegen via www.luchuyse.be. Alvast veel leesplezier.
Sofie Marien
Voorzitter Vereniging voor Politicologie VPW en docent Centrum voor Politicologie, KULeuven
www.luchuyse.be
Samenleving & Politiek, Jaargang 24, 2017, nr. 6 (juni), pagina 36 tot 37
Abonneer je op Samenleving & Politiek
Het magazine verschijnt 10 keer per jaar; niet in juli en augustus.
Proefnummer? Factuur? Contacteer ons via
info@sampol.be
of op 09 267 35 31.
Het abonnementsgeld gaat jaarlijks automatisch van je rekening. Het abonnement kan je op elk moment opzeggen. Lees de
Algemene voorwaarden.
Je betaalt liever via overschrijving?
Abonneren kan ook uit het buitenland.
*Ontdek onze SamPol draagtas.