Harelbeke, stad van bouwvakkers, vechters en zatlappen. Stad van harde werkers, niet omdat we graag werken, maar omdat we graag een mooi resultaat neerzetten, een resultaat waar we trots op kunnen zijn. En waar we veel te snel content zijn met het loon dat we ermee verdienen. Stad waar feesten nog kan op het meest onverwachte moment. Stad van dwarsliggers; op carnaval – waar moet worden gefeest – blijft de Harelbekenaar kalm thuis. Stad waar mensen op straat naar elkaar roepen, van ver. Eerst zeggen en dan denken. Waar de nabijheid van de Franse en Waalse grens duidelijk voelbaar is. Niet dat we Frans gaan praten – dat laten we voor de Kortrijkenaren – maar de 'Franse slag' is nooit ver weg in al ons doen en laten. Een beetje linkser ook dan de rest van Zuid-West-Vlaanderen. Niet het intellectuele, progressieve links, maar het nog echte – en in deze tijden zeer kwetsbare – proletarische links.

Dit was het DNA van Harelbeke. Een DNA dat langzaam aan het verdwijnen is. Zoals zoveel dat uit Harelbeke verdween: een geklasseerde stadhuisgevel, de bouwbeurs, de hippodroom, de feestmarkt, bomen in het park, enzovoort. Een DNA dat sterk verwaterde door een onlogische en door politieke machtsspelletjes ingegeven fusie met deelgemeenten die niet op Harelbeke gericht waren.

We doen nog ons best om ons Harelbekenaar-zijn te cultiveren. We drinken bier uit het flesje. We hebben geen vrouw maar een 'wuf'. We worden gesteund door Wim Opbrouck, zijn Dolfijntjes en Geert Six, plat en vuilgebekt, slim, met een lach en een traan. We trekken ons op aan het verleden. We noemen onszelf de oudste stad van Vlaanderen. De eerste drie zelfverklaarde graven van Vlaanderen, de Forestiers, vestigden zich in Harelbeke. De vierde heeft zijn verstand verloren en verhuisde naar Kortrijk.

Veel helpt het allemaal niet. Het uitgangsleven in Harelbeke is zo goed als onbestaande. Krampachtig koesteren we de E3-prijs, typisch Harelbeeks, één van de nog weinige zelfstandige klassiekers buiten de portefeuille van kleine Wouter met de grote portefeuille. De voetbal houdt, tegen de stroom in werkend, nog vrij goed stand. En 'Jan Bib', zo spreekt iedereen hem toch aan, maakt onze bib nog echt de moeite waard.Cultuur doet zijn best maar bereikt enkel een kleine kring van altijd dezelfde mensen. De wekelijkse markt is aan het verwateren na de zoveelste verhuis. Scholen, een ziekenhuis, de betere winkels, daarvoor moeten we naar Kortrijk of Waregem.

Gelukkig zijn er de Gavers. Natuur, de zon en een aangenaam terras. Op zondag overspoeld door 'toeristen' maar tijdens de week een plaats waar we samen met andere gekenden ons nog een beetje Harelbekenaar, sommigen Stasegemnaar, voelen. De Gavers, een plaats ver van de stinkende, lawaaierige industrieterreinen, ver van de vele saaie verkavelingen waar buren elkaar nauwelijks nog kennen, ver van een op de spitsuren door auto's overspoeld stadscentrum. Een stadscentrum dat nu al jaren een vuile bouwwerf is, een stadscentrum waar lelijke appartementsblokken stilaan het stadsuitzicht bepalen. En waar de met veel goede bedoelingen ingeplante groenzones langzaam verloederen. Een stadscentrum met gelukkig misschien ook de nieuwe groene Leieboorden die hopelijk de jarenlange miserie van grote werken kunnen doen vergeten.

Harelbeke wordt helaas een slaapstad. Zelfs een slapende stad. Het is waarschijnlijk het lot van kleinere steden, gekneld tussen grotere steden of even kleine maar dynamische steden. En al zeker het lot van steden waar gemeentepolitiek alleen maar gaat om macht. Waar politieke partijen elkaar geen succes gunnen en hierdoor ook Harelbeke een kans op succes ontnemen.

Harelbeke wordt minder typisch Harelbeke. We weten niet of dit goed of slecht is. Maar het lijkt onvermijdelijk. Aansluiting vinden met de nieuwe digitale tijd moet, en lukt blijkbaar wel. Politie en gemeentelijke administratie hebben ons de laatste jaren aangenaam verrast met hun behulpzaamheid en een gebruiksvriendelijk e-loket. En top of the bill, Harelbeke heeft het meest gecomputeriseerde en geautomatiseerde containerpark van de streek. Alleen: niemand begrijpt hoe het werkt.

Deze bijdrage verscheen in de reeks Mijn Gemeente, VK 14/10

• vk 14/10
• Harelbeke