Elke lezer van Samenleving & Politiek zal wel het begrip 'framing' kennen, al heeft het woord het blijkbaar nog niet tot in de Van Dale geschopt. Het woord van het jaar 2018 was 'moordstrookje', wat meteen een mooie framing is voor een fietspad. Dit jaar zou framing niet misstaan als nieuw woord. We gebruiken het woord framing al een paar jaar als verwijt aan de communicatie van de overkant. Als een stel fascisten in Ninove hun betoging de 'mars voor democratie' noemt klinken ze op slag veel sympathieker. En ik zou niet graag het volk te eten geven dat ooit zelf wel al eens gebrost heeft maar nu klimaatbrossen als de verwerpelijkste activiteit van scholieren omschrijven. Hadden ze die donderdagse acties maar beter meteen 'Mars voor democratisch klimaatbeleid' gedoopt.

Jan Blommaert schreef een boekje over het fenomeen, met al meteen de stelling dat er niets negatiefs is aan framing. Voor hem is het een technisch begrip en doen we allemaal aan framing. Dat is ook niets meer dan het ordentelijk gebruiken van betekenisvolle woorden om duidelijk te maken wat we willen zeggen.

Het boek van Blommaert is alvast het meest interactieve dat ik zag sinds de vakantieoefenboekjes van mijn kinderen (framing). Om de tien bladzijden zijn er blanco bladzijden waar de lezer zelf een oefening kan doen om zelf begrippen te framen. Door dat zelf te doen heeft men sneller de techniek in de vingers én herkent men de mechanismes van framing als men die ziet. Want het is wellicht van alle tijden dat politici en allerlei actiecomités proberen de publieke opinie achter zich te krijgen. Met alle sociale media heeft men een pak meer mogelijkheden dan de pamfletjes en persmededelingen van vroeger. En een beetje spindoctor kon ook wel de feiten zo voorstellen dat ze de gewenste boodschap ondersteunden. Hitlers beroemde 'Seit 5 Uhr 45 wird zurückgeschossen' was in de vorige eeuw al een mooie framing om Duitsland eerder als aangevallene dan als agressor voor te stellen.

De mechanismes (her)kennen helpt alvast om sluikse propaganda te zien en te kunnen interpreteren wat men van u verwacht omdat u het zogezegd zou willen. Ik schotel het boekje deze zomer ook alvast aan mijn kinderen voor, het zal ze méér wapenen voor de toekomst dan in te oefenen wat ze allang met hun gsm kunnen berekenen (framing). Een trouwe lezer van Samenleving & Politiek is daar natuurlijk allang voor gewapend, maar de linkerzijde lijkt de laatste jaren niet echt zo sterk in framing. Als we al moeten terugvallen op de Turteltaks als grootste wapenfeit hebben we onze trollen toch met weinig munitie het slagveld in gestuurd.

Al mis ik in dit boekje wel een verklaring waarom de massa zo vlot al die doorzichtige nonsens slikt. Zegt men uiteindelijk toch wat wij denken, of graag zouden willen dat het waar is? Ik ben nog geen master framer, maar ik hoop dat ik u nu toch verteld heb wat u ook al dacht: het boekje U zegt wat wij denken is zijn geld waard. En geef het écht maar snel aan de jeugd van tegenwoordig, dan kunnen ze de propagandastroom tot 26 mei alvast beter verwerken.

Samenleving & Politiek, Jaargang 26, 2019, nr. 5 (mei), pagina 76 tot 77