'Omdat Maarten Boudry het zegt' bijvoorbeeld, maar dan geef je Maarten Boudry gelijk en dat vindt niemand leuk. Zelfs Maarten Boudry niet, denk ik.

'Omdat de wereld er nu beter voor staat dan ooit' zou je kunnen zeggen, maar dan doe je de waarheid deels geweld aan. Want het gaat dan wel beter dan ooit met de wereld, als je er eens over nadenkt. Er hebben nog nooit zo veel mensen kunnen lezen en schrijven. Het moordcijfer ligt 40 keer lager dan in de middeleeuwen. Het inkomen per capita ligt nu tien keer hoger dan 150 jaar geleden. Er zijn ontelbare soorten chips en kaas (!) te koop, en één kiwi heeft meer kilometers afgelegd in zijn hele bestaan dan alle inwoners van Birmingham tijdens de industriële revolutie samen, gewoon om mij van vitamine C te voorzien. Dat is allemaal niet minnetjes. Toch? Maar tegelijkertijd hebben we de planeet tandpasta gewijs zo stilletjes aan leeg geknepen, en is de mensheid in het algemeen een Paaseilandtrucje met zichzelf aan het uithalen. Die gekkerds waren de eersten die erin slaagden een hele beschaving uit te roeien, en dan nog, hah!, hun eigen beschaving. Een algemeen vooruitgangsdenken is dus misschien ook geen afdoend antwoord.

'Omdat we als maatschappij geleid worden door visionairen die het licht hebben gezien.' Ja nou. Misschien toch maar niet hé. Als we naar Vlaanderen kijken, zien we dat we grotendeels bestuurd worden door mensen die zichzelf ecorealisten noemen, en een manifeste onwil vertonen om de toekomst tegemoet te treden. De mensheid is enkele decennia geleden, met de opkomst van het internet, aan een lange wandeling door een donker bos begonnen, waarvan we zeker wisten dat er aan het einde een keigoeie tearoom lag. Maar nu zijn we halverwege, en beginnen de schijtluizen van de groep, diegenen die zeggen dat het nog te ver is en we beter zouden teruggaan, de overhand te krijgen. En diegenen die het verst vooruitlopen zijn al te ver om de staart nog te zien. De achterste helft begint terug te wandelen naar de parking waar hun firmawagens staan, de voorste lijkt niet te beseffen dat ze de groep moeten samenhouden om die vooropgestelde pannenkoeken te laten smaken. En zolang niemand met een positieve boodschap de achtersten kan doen geloven dat ze er gaan geraken voor het donker wordt, is de hele groep verspreid over het bos. Een enthousiasmerende leider die ergens in gelooft in plaats van overal tegen te zijn. Dat ware nog eens wat. Maar de visionairen die ons naar de toekomst/tearoom leiden, daar gaan we nog even op mogen wachten.

'Omdat we nu als maatschappij wel echt de boodschap hebben begrepen dat het zo niet verder kan,' misschien moeten we die eens proberen. Maar in een post truth-tijdperk gaat ook dat vliegertje niet op. Zelden was het duidelijk wat de exacte waarheid was, en kon die waarheid zich zo efficiënt door de wereld voortbewegen. En zelden was het moeilijker om mensen diets te maken dat er bepaalde waarheden zijn waaraan niet kan worden getornd, omdat ze nu eenmaal, nou ja, wààr zijn. Meer en meer mensen bouwen hun eigen waarheid, en twijfelen er geen seconde aan. Ik doe dat ook, veronderstel ik. Het gevaar was nog nooit groter, de oplossingen nog nooit duidelijker (en zelfs betaalbaarder), maar ach. We gaan nu toch niet panikeren, zeker?

'Omdat de mensheid nog nooit is vergaan en dat nu ook niet gaat gebeuren.' Het is voor zover we weten de eerste mensheid (spreek mij tegen), en dwingende wetmatigheden zijn er vooralsnog niet. Er is werkelijk niets dat zegt dat het morgen beter hoeft te gaan. Integendeel, alles kan nog lekker veel slechter. Het is niet omdat de apocalyps nog nooit is voorgevallen dat ie niet eens kan, euh, voorvallen. Terug naar twee soorten chips, enkel comté en camembert (als het aan mij ligt dan toch), kiwi's blijven waar ze zijn, en Instagram wordt weer afgeschaft want het was eigenlijk toch niet plezant.

'Omdat optimisme een godverdomde morele plicht is', dat is nu eens wél een reden. Zolang we de toekomst durven zien als iets dat er hoe dan ook zal komen, zelfs als we daar geen zin in hebben, dan komt daaruit voort dat we er ons ineens ook maar beter op kunnen voorbereiden. En die voorbereiding zal het pad zijn. De boot waarop we zitten is groot en log, maar we zullen 'm gekeerd krijgen. We gaan een oplossing vinden voor de migratiecrisis (als je die zo mag noemen). We gaan naar een nieuwe economie met meer gelijkheid en minder racisme. We gaan een nieuwe welvaart opbouwen die groter is dan eender welke ooit al heeft bestaan, en we gaan alles dat ruikt naar besparingen weer afschaffen want daar wordt precies toch niemand vrolijk van. Dus als je me vraagt waarom het morgen beter zou gaan, waarom we zullen leven in een wereld waarin de toekomst wordt omarmd in plaats van te worden ervaren als een onwenselijk gegeven, dan is mijn antwoord klaar en duidelijk: omdat het mijn godverdomde plicht is.

Deze bijdrage verscheen in de SamPol-zomerreeks Hoop 2019

• Hoop 2019