Leyla zit al van haar kindertijd in een begeleidingstehuis.
Haar papa heeft ze nooit gekend en haar mama was ziek. Zo ziek dat ze de zorg voor Leyla niet kon dragen.
Leyla heeft fijne herinneringen aan die eerste jaren in de jeugdzorg.
Ze deed toffe zaken met haar opvoeders. Ze ging tijdens schoolvakanties op kamp of een dagje naar zee. Met een begeleider ging ze die eerste jaren vaak op bezoek bij haar mama.
Leyla is gelukkig, voelt zich goed en vindt het leven in een leefgroep erg fijn. Ze heeft graag veel mensen rond haar. Door omstandigheden kan ze ook minder en minder op bezoek in het ziekenhuis.
Gelukkig kan haar mama meer en meer afspreken met Leyla, om bijvoorbeeld een namiddag te shoppen. Ook dat is erg fijn.

Met mama gaat het hoe langer hoe beter. Ze heeft een nieuwe vriend en is zwanger.
De nieuwe man van de mama wil echter een klein gezinnetje. Voor Leyla is er geen plaats.
Leyla kan de afwijzing niet aan. Ze kan de situatie niet plaatsen. 'Jullie hebben mijn mama afgenomen', tiert ze regelmatig. Ze gedraagt zich onbeschoft tegen haar opvoeders en begint weg te lopen.

Ze komt terecht bij wat straatjongens. Ze kan er logeren.
Ze krijgt er lachgas en drugs aangeboden. Er zijn geen regels. Iedereen gaat slapen wanneer hij wil. Muziek mag er luid. Leyla kan haar verdriet de baas. Denkt ze.
Ze wordt na verschillende weken opgepakt door de politie.
De jeugdrechter plaatst haar in een beveiligde afdeling.
Andere opvoeders. Veel strengere regels in de leefgroep.
Leyla voelt zich nogmaals afgewezen. Waarom mag ze niet terug naar haar voorziening waar ze zoveel jaren heeft gewoond?
Ze loopt weer weg. Ja, zelfs dat lukt vanuit een beveiligde afdeling.
Ze gaat weer naar die 'vrienden'. Drugs maken haar rustig. Het zijn echter geen vrienden. Ze nemen foto's wanneer ze niet meer nuchter is. Er is geen weg meer terug.
Vanaf dan wordt ze nog enkele keren opgepakt en slaagt ze er toch nog geregeld in om vanuit de beveiliging te ontsnappen. Ze praat met niemand meer. Ook niet over al die zaken die de jongens haar vragen te doen. Vieze dingen. Erg vieze dingen.

Leyla praat met niemand meer. Ook niet over al die zaken die de jongens haar vragen te doen. Vieze dingen. Erg vieze dingen.

Ze wordt weer opgepakt. Dit keer doet ze geen poging meer om te ontsnappen.
Ze voelt zich vies. Niets interesseert haar nog. Ze is veel stiller geworden. Maar dat merken de begeleiders niet, want die hebben enkel de info van de laatste keren beveiliging. Niet die info van de vrolijke, speelse Leyla die jaren erg gelukkig was in haar eerste voorziening.

Ze heeft geen plannen meer. Ze weet niet meer wat ze ooit wil worden. Ze durft ook niet meer te dromen. Alle energie gaat naar al die vieze zaken proberen vergeten.
Ze hoort op de laatste zitting van de jeugdrechter dat de beveiliging zal stoppen wanneer ze 18 jaar wordt.
Er wordt haar hulp aangeboden. 'We kunnen je nog helpen, Leyla. Begeleid Autonoom Wonen.'
Het zegt haar niets. Ze wil gewoon rust én vooral door iedereen met rust gelaten worden. 18 jaar. Zoals zovele andere tieners met een lang traject in jeugdzorgvoorzieningen krijgt ze een brief.
Haar geblokkeerd Groeipakket komt vrij. (Bij kinderen die onder een beschermingsmaatregel in een begeleidingstehuis verblijven wordt 1/3 van het Groeipakket op een geblokkeerde rekening geplaatst. Vanaf 18 jaar kan je dat afhalen).
Ze vindt een appartementje, veel te duur voor wat het voorstelt en voor wat ze aan kan.
Ze betaalt de huurwaarborg en koopt zich wat meubeltjes. Ze leeft de eerste maanden van haar Groeipakket omdat het OCMW niet wil steunen. Ze heeft namelijk haar administratie nog niet op orde.

Pas na twee maanden is haar leefloon in orde.
Ze krijgt 958 euro gestort. Niemand die haar financieel helpt of budgetbeheer voorstelt.
In de stad waar ze dit vraagt kan dit ook niet meer. 'Enkel nog mensen met schulden worden geholpen met budgetbeheer', klinkt het daar. Naast haar leefloon krijgt ze ook haar Groeipakket maandelijks gestort op haar gloednieuwe rekening.
Ze denkt dus dat ze een 500 euro per maand heeft om van te leven.
Groeipakket plus leefloon min huur.

Na enkele maanden krijgt ze een brief van het OCMW: haar Groeipakket wordt door OCMW teruggevorderd!
Maar het is op.
Ze zal dus een maand geen inkomen meer hebben en de huur niet kunnen betalen.
Ze ziet het niet meer zitten en verzaakt een aantal keer aan een activeringsgesprek.
Waarom zou ze? Net buiten uit de jeugdzorg, helemaal alleen op de wereld en zoveel in orde moeten maken, je weg zoeken en je plan trekken en dan ook nog eens op gesprek moeten zonder dat je er het nut van inziet.
Ze mist ook alle mensen en opvoeders. Mensen rond haar heen.
Ze zegt dan ook 'ja' wanneer ze via die straatjongens – wie kent ze anders? – een vraag krijgt om een coronafeestje te organiseren in haar appartementje.
Het komt ineens allemaal samen. Geen inkomen, feestjes, afspraak gemist bij het OCMW en daarbovenop nog een andere brief.
Een heel ingewikkelde brief. Dat ze duizenden euro's terug moet geven aan het Groeipakket.
Haar spaarpotje dat ze nog kreeg via de jeugdrechter – 'Doe er nuttige zaken mee, Leyla' – blijkt nu onrechtmatig verkregen te zijn. Een administratieve fout met kafkaiaanse gevolgen.
Wat is er gebeurd? Er werd vanuit de beveiliging geen 'gewettigde afwezigheid op school' gestuurd voor de hele periode naar het Groeipakket. Ze staat geboekt als problematische spijbelaar.
Hoezo spijbelen? 'Ik zat opgesloten via de jeugdrechter en van die jongens mocht ik ook niet naar school. Ik moest erg vieze dingen doen.'
De uitleg voldoet niet. Ze moet haar schooltoelage van twee jaar teruggeven.

Leyla heeft nu schulden bij én het Groeipakket én het OCMW.

Leyla heeft nu schulden bij én het Groeipakket én het OCMW.
Daarbovenop heeft de huisbaas weet van haar coronafeestje. Hij grijpt dit aan en dwingt haar om haar huurcontract 'in onderlinge toestemming' op te zeggen.
Leyla is nu enkele maanden 18 jaar. Ze heeft schulden bij die instanties die haar normaal zouden moeten ondersteunen, heeft geen appartement meer en wordt ook nog eens door het OCMW twee maanden geschorst wegens 'het niet opdagen bij verschillende activeringsgesprekken'.

Nergens kan ze terecht. Nergens.

Bij Justitie wordt haar zaak als slachtoffer verwezen naar de raadkamer.
Die vieze dingen worden daar als volgt beschreven: 'Kneveling, geweld, dwang, seksuele uitbuiting'.
De jongens riskeren verschillende jaren effectief voor mensenhandel met bezwarend element 'minderjarig'.

Leyla blijft ondertussen dakloos.
Leyla is helaas niet de enige anno 2021.
Kunnen we dit nog dulden?

• column
• jeugdzorg
• dakloosheid