Alles van waarde is weerloos.
Sinds ik de beelden zag van de 26-jarige Marina Krut in een vaalgroene hal in het Oekraïense Chmelnytsky, botst deze zin in mijn hoofd op en neer. Elke dag speelt deze vrouw er bandura, terwijl ze met zachte stem zingt voor thuislozen en vrijwilligers. Het warme getokkel van de snaren steekt af bij het brutale bommengedonder.
Krop. Keel. Slik.

Het is niet nieuw, natuurlijk is het niet nieuw. Er was Vedran Smailović die dertig jaar geleden bij valavond in het tot puin geschoten Sarajevo cello speelde. Er was de Palestijnse Rafeef Ziadah die, aangevuurd door de schoppen in haar maag en de verwijten van een gefrustreerde jongeman, het Gaza-geweld in slam poetry goot. Er was de Palestijns-Syrische Aeham Ahmad die in het kapotgeschoten Yarmouk zichzelf begeleidde op piano terwijl hij liederen over hoop en vrede zong.
Mensen die te midden van het vernietigende oorlogsgeweld hun toevlucht zoeken tot schoonheid en elegantie.
Omdat kunst troost. Kracht geeft. Probeert te begrijpen. Verbindt. Of gewoon is. Omdat het soms het enige is, wat je nog mens doet voelen wanneer bommen op kraamklinieken vallen.

Ook tijdens de pandemie die we net samen doorspartelden, waren theater, literatuur, theater, muziek … de meest veilige plekken om te landen. Surfend van op de ene tot de andere coronagolf, zochten we onze toevlucht tot verhalen in woord en beeld. Om te begrijpen, om te vergeten, om te troosten, om te delen, om te dromen, om te naderen, om angsten te bedwingen. Cultuur was hét antwoord op afstand bewaren.

Alles van waarde is weerloos.
Of misschien niet.
Misschien is dat wat zo weerloos lijkt wel het meest veerkrachtige antwoord op de absurditeit en de genadeloosheid van het leven.

Samenleving & Politiek, Jaargang 29, 2022, nr. 5 (mei), pagina 80

• geweld
• oorlog
• kunst