'Ik ben in principe tegen abortus dokter, maar in mijn geval is het toch…' was één van de meest gehoorde introducties toen we in het AZ-VUB abortus uitvoerden in medisch veilige omstandigheden, lang voor de wetswijziging in België. We hadden immers vrouwen en meisjes zien afzien of zelfs overlijden aan de gevolgen van clandestiene abortus, en wilden dat ten allen tijde vermijden. Bovendien beschouwden we ook toen het een recht van meisjes en vrouwen te beslissen hoeveel kinderen ze willen, wanneer en met wie. Kortom, reproductieve rechten waren toen al voor ons een basismensenrecht.

Zelfs destijds vonden de dames van stand, die dikwijls 'in principe tegen abortus waren', wel de weg om 'het probleem' op te lossen, geholpen ook in katholieke ziekenhuizen onder het mom van miskraam curettage. Wie de weg niet kende, en financiële middelen had, ging naar Nederland. De meest kwetsbare meisjes en vrouwen zochten hun toevlucht tot 'engeltjesmaaksters', met alle gevolgen van dien.

Ik heb in mijn lange loopbaan als gynaecoloog omzeggens geen vrouwen ontmoet die 'voor' abortus waren. Abortus is vrijwel steeds een tweede keuze. Maar het is wel belangrijk dat het op het menu staat. Zwangerschap en abortus hangen echt niet af van de wetgeving in een land. Seksueel actieve meisjes en vrouwen worden nu eenmaal zwanger, al dan niet gepland, gewenst, gedwongen. In blijde verwachting, in de beste omstandigheden. Of een keuze voor abortus, indien nodig. Preventie is uiteraard belangrijk. Uit cijfers blijkt dat landen met gezonde seksuele opvoeding, toegang tot voorbehoedsmiddelen en veilige abortus, net de beste leerlingen in de wereldklas zijn, met het minst aantal ongewenste zwangerschappen en met de laagste abortuscijfers. Repressieve wetgeving, machismo, culturele, sociale en religieuze normen in verband met abortus en eventueel ook contraceptie voor jonge vrouwen, leiden niet tot minder seks, wel tot meer ongewenste zwangerschappen en meer onveilige abortus.

Ongeveer 20 tot 25% van de moedersterfte in Kenia is het gevolg van slecht uitgevoerde abortussen.

Ik werk momenteel in Kenia. Daar is de moedersterfte hoog, als gevolg van vele factoren zoals tekorten in de gezondheidsvoorzieningen, vooral in rurale gebieden. Ongeveer 20 tot 25% van deze sterftes is het gevolg van slecht uitgevoerde abortussen. De Keniaanse grondwet laat in principe abortus toe als de gezondheid van de moeder in gedrang komt. Conservatieve krachten, en vooral religieuze gemeenschappen, verzetten zich tegen voorbehoedsmiddelen voor jonge mensen en tegen abortus, met alle gevolgen van dien.

Het is angstaanjagend dat de VS, met de afschaffing door het Amerikaanse hooggerechtshof van het federaal recht op abortus, nu blijken terug te gaan naar de jaren voor 'Roe vs. Wade'. Bij vernietiging van deze wet zou het in grofweg de helft van de Amerikaanse staten niet meer mogelijk zijn een abortus te krijgen in veilige omstandigheden. Dit gaat niet alleen in tegen vrouwenrechten, maar zal ook grote gevolgen hebben voor de gezondheid van veel meisjes en vrouwen. Vooral de meest kwetsbare vrouwen zullen opnieuw het grootste slachtoffer zijn.

Meer dan ooit is 'SheDecides' belangrijk. We mogen fier zijn dat België mee aan de grondslag ligt van deze beweging.

Meer dan ooit is 'SheDecides' belangrijk. We mogen fier zijn dat België mee aan de grondslag ligt van deze beweging (dank u, premier De Croo). Om af te sluiten met Simonne de Beauvoir: 'Vergeet nooit dat er alleen een politieke, economische of religieuze crisis nodig is om de rechten (van de vrouw) in twijfel te trekken. Deze rechten worden nooit verworven. Je zult je hele leven waakzaam moeten blijven'. Wat nog maar eens aangetoond wordt door het terugdraaien van 'Roe vs. Wade'.

• column
• abortus
• Verenigde Staten