Eigenlijk wilde Bart De Wever een Capitool Reisgids schrijven, maar het is een beetje uit de hand gelopen. En dus ligt er een boek van 624 bladzijden: Het verhaal van Antwerpen. Medeauteur is de stedelijke woordvoerder van de burgemeester. Het boek is een reis naar het verleden van de Scheldestad. Met, zoals in de Vlaamse canon, vensters naar de uitdagingen en opportuniteiten van het verleden. 'De beste blik op de toekomst onthult zich in de achteruitkijkspiegel.' En dus zette de politicus zich na een reeks over het stadsverleden op de regionale tv-zender ook aan het schrijven. Wat moet een burgemeester, partijvoorzitter en parlementariër anders met zijn vrije tijd doen? Er wordt ook niet elke week een mediagenieke loopwedstrijd of verkleedpartij georganiseerd. Na een pamflet over woke zijn er nu dus 33 verhalen over Antwerpen. Ze bevestigen het beeld dat nogal wat Antwerpenaars graag over zich zien afroepen: eigenzinnig, rebels en arrogant. Maar wat de burgemeester in bijberoep in zijn achteruitkijkspiegel leert over de toekomst van de stad, komt niet aan bod. In de lijn van de verwachtingen, want niemand heeft De Wever de afgelopen tien jaar al op een visie op de toekomst van zijn stad kunnen betrappen. En zo worden veel parallellen gemist.

Neem nu Gilbert van Schoonbeke die in de 16e eeuw een groot deel van de stad ontwikkelde. Volgens de auteurs is hij een 'durfkapitalist' en een 'projectontwikkelaar die zijn gelijke niet kent'. Nu valt dat met het durven van kapitalisten doorgaans goed mee. Het hoofdstuk krijgt de toepasselijke titel 'Verdacht vastgoed' en dus is de band met het huidige beleid makkelijk gelegd. Vandaag kunnen vermeende durfkapitalisten in Antwerpen zelf het ruimtelijk beleid uitstippelen om hun winst te maximaliseren. De projectontwikkelaar vraagt, de stad draait. Naar de inbreng van bewoners wordt pas geluisterd als die juridische stappen hebben gezet. Buurtbewoners leren elkaar zo kennen en leren samenwerken in hun strijd tegen de door de stad blindelings gevolgde kapitaalkrachtige groepen. Dat samen naar de rechtbank stappen, is intussen de ware betekenis van het stedelijke bestuursakkoord: 'De grote verbinding'.

Of neem de afbraak van de Spaanse omwalling. Die werd in de 19e eeuw herbestemd vanwege overbodig. De auteurs juichen dat toe, want 'de stad kon de ruimte goed gebruiken'. Mocht dezelfde redenering opgaan voor heden en toekomst, dan komt de luchthaven van Deurne onvermijdelijk in beeld. Maar zover gaan de auteurs niet. Het nutteloze en zwaar gesubsidieerde vliegplein is een anachronisme, maar past prima in het door veel Antwerpenaars gekoesterde chauvinisme en de daaraan gekoppelde afkeer voor alles wat Brussels en Belgisch is: Zaventem. En dus geldt voor het vliegplein niet wat voor de Spaanse citadel gold. Desondanks kan de stad de ruimte goed gebruiken voor een groot park.

Samenleving & Politiek, Jaargang 30, 2023, nr. 6 (juni), pagina 80

• canon
• Antwerpen
• geschiedenis