Half april verzamelde radicaal-rechts in Brussel voor de National Conservatism conferentie. Met Viktor Orbán en Nigel Farrage als keynote speakers gingen de rechts-conservatieven het gevecht aan tegen de “Europese superstaat”. De rechterzijde staat duidelijk op winst van zetels in de komende verkiezingen. Vlaams Belang wordt gepeild als grootste partij in België, maar haalt wellicht ook de meeste Belgische zetels in het Europees parlement. De poll of polls van Politico toont dat een coalitie tussen de Europese Conservatieven en Reformisten (ECR) en Identiteit en Democratie (ID) de tweede grootste politieke fractie zou worden, na de Europese Volkspartij (EVP) en voor de Socialisten & Democraten (S&D). Er zijn nogal wat terreinen waar de twee groepen elkaar vinden. Ze haten beiden de EU Green Deal, zijn etno-centristisch en anti-migratie, bekampen het “Bolshewokisme” en de “gender-ideologie”, en verheerlijken de traditionele familie en de natiestaat. Kenners beweren dat het niet tot een fusie van de twee groepen zal komen, want ze zijn het niet eens over actuele kwesties zoals de oorlog in Oekraïne, waarbij ECR resoluut de kaart trekt van Oekraïne en ID sterk tegen Rusland aanleunt. Ook bij stemmingen in het Europees Parlement zitten ze zelden op dezelfde lijn.

Zelfs al komt er geen fusie op rechts, het is duidelijk dat er ook in het Europees Parlement een renaissance van rechts staat te gebeuren.

Maar zelfs al komt er geen fusie op rechts, het is duidelijk dat er ook in het Europees Parlement een renaissance van rechts staat te gebeuren. Naast het Vlaams Belang zitten ook het Rassemblement National, het Portugese Chega, het Spaanse Vox, Fratelli d’Italia en het AfD in Duitsland in de lift. Dat dit druk zet op de politieke partijen in het midden, bewijzen de ruk naar rechts in het migratie- en asieldebat en de manier waarop de Green Deal dreigt te worden uitgekleed. Ook de Europese ambities voor de komende jaren worden sterk ingeperkt, omdat nationalisten zich verzetten tegen een Europese meerjarenbegroting die in staat is om de uitdagingen van de komende jaren aan te gaan. De groep die Europa wil klein houden, groeit gevaarlijk in invloed.

Nochtans laat de laatste Eurobarometer zien dat een grote meerderheid van burgers vindt dat hun land voordeel heeft gehaald uit Europese samenwerking, bijvoorbeeld tijdens de Covid- en de energiecrisis. De top drie van hun verwachtingen – strijd tegen armoede en sociale uitsluiting, gezondheidszorg en meer jobs – zijn ook geen thema’s van rechts. Migratie is een thema dat stijgt in de pikorde, maar mensen citeren het nauwelijks als beleidsprioriteit nummer één. Steeds meer mensen voelen dat Europese actie hun leven beïnvloedt, al bewijzen de boeren in het stikstofdossier dat dit niet altijd betekent dat ze met de Europese keuzes instemmen. Dat er 6 van de 35 stellingen in de algemene stemtest over Europese thema’s gaan, wijst ook wel op het stijgend bewustzijn van het belang van Europese politiek.

Wordt het Europees Parlement de dag na de verkiezingen wakker in een catch 22 tussen anti-Europese krachten en grote verwachtingen van de kiezers?

Samenleving & Politiek, Jaargang 31, 2024, nr. 5 (mei), pagina 80

• Europa
• verkiezingen
• radicaal-rechts