Noreena Hertz is een coryfee van de andersglobaliseringsbeweging, althans van een deel ervan. Die beweging is immers zo versnipperd dat er vooralsnog niet veel overtuigingskracht van uitgaat, laat staan daadwerkelijke verandering. Hertz is auteur van het verdienstelijke The silent takeover uit 2001, over de machtsgreep van de multinationals op de politiek. In 2004 verscheen een nieuw boek, dat vrijwel onmiddellijk in het Nederlands vertaald werd. Het gaat over de internationale schuldenlast. In de periode van de koude oorlog werden landen om louter geopolitieke redenen met leningen overladen. Dat zorgde voor weinig ontwikkeling en veel onveiligheid. In de feiten werden despotische regimes aan de macht gehouden. Van duurzame economische ontwikkeling was in de Derde Wereld geen sprake. Na de val van de muur wilden de landen die geld geleend hadden dat plots terug. Vooral het IMF en de Wereldbank speelden een negatieve rol. Hertz beweert niet ten onrechte dat IMF programma’s actief bijgedragen hebben tot een vermindering van de groei en een toename van de inkomensongelijkheid.

Om aan hun verplichtingen te voldoen moesten arme landen snoeien in hun sociale uitgaven. Ook op het milieu is een zware prijs gelegd. Hertz voegt er eigenlijk niets nieuws aan toe. Wat wil zij eraan doen? In het laatste deel van haar boek ontwikkelt ze een ‘blauwdruk’. Het komt erop neer dat sommige schulden niet moeten terugbetaald worden. Zij probeert ze te vatten met de termen onwettigheid en onbetaalbaarheid. De uitgespaarde gelden moeten gestort worden in ‘Nationale Regeneratie Trusts’, wettelijk gegrondveste ‘eilanden’ van behoorlijk bestuur. Ik wil niet beweren dat het boek van Hertz oninteressant zou zijn. Het is goed geschreven en behoorlijk gedocumenteerd. Alleen is haar verhaal zo pijnlijk bekend. Een auteur moet ook even kunnen wachten vooraleer hij of zij een nieuw boek uitbrengt. Naar haar volgende boek zal niemand nog uitkijken.

Samenleving & Politiek, Jaargang 12, 2005, nr. 7 (september), pagina 54

• boekbespreking