Mazzel tov, premier Olmert, want u zal het nodig hebben in 2007. Mazzel had u in november 2005, toen het premierschap u in de schoot viel na de politieke dood van Ariel Sharon. U was hem trouw gevolgd bij de oprichting van de partij Kadima. Ook al had u het imago van een grijze muis, toch was u, bij gebrek aan beter, de geschikte kandidaat om hem tijdelijk op te volgen. Bij de verkiezingen in maart 2006 had u opnieuw mazzel. U slaagde erin het premierschap te verzilveren, op basis van de politieke erfenis van ex-premier Sharon. De kiezer gaf u het mandaat om het unilaterale terugtrekkingsplan uit de Westelijke Jordaanoever uit te voeren. Niet meer of niet minder.
Maar de goden waren u niet gunstig gezind. Eerst was er de heibel in de Gazastrook, waar Palestijnse gewapende groeperingen claimden dat de terugtrekking een gevolg was van hun aanvallen tegen Israël. Ze vuurden raketten af op nabijgelegen Israëlische steden, en namen in juni een soldaat gevangen. Grote militaire operaties moesten het geweld van de gewapende groeperingen stoppen. Maar dat gebeurde niet. Bovendien was er in juli de provocatie van Hezbollah, die een aanval uitvoerde op een Israëlische patrouille en soldaten gevangen nam. Aangemoedigd door de Bush-administratie, met zijn plannen voor een nieuw Midden-Oosten, besloot uw regering ten oorlog te trekken tegen Hezbollah. Toen kwam een eind aan uw geluk: de oorlog was een fiasco. Samen met uw Minister van Defensie Peretz kwam u zwaar onder vuur te liggen. U moest uw plannen voor een unilaterale terugtrekking opbergen.

Kan 2007 het tij doen keren? Kan u het vertrouwen van uw bevolking opnieuw winnen? U eindigde 2006 niet in schoonheid, maar u wist de wereld te verrassen met een kus aan president Abbas. Een doodskus volgens de enen, gebaar van verzoening volgens de anderen. U verwijderde 27 van de 522 checkpoints, betaalde 100$ miljoen van de 500$ miljoen Palestijns taksgeld terug (dat Israël sinds januari inhield) en beloofde Palestijnse gevangenen vrij te laten. Opnieuw volgde u de raad van de regering-Bush, die de positie van president Abbas wil verstevigen. In 2007 moet zijn partij Fatah immers slagen waar ze in 2006 in faalde: de verkiezingen winnen. Maar misschien moet u de raad van uw broodheer eens in de wind slaan? Het moet toch al bij u opgekomen zijn dat het niet zomaar een oplossing is om president Abbas te versterken en Hamas verder te verzwakken?
Wat ik u en uw volk bovenal toewens, is een veilige staat. In 2007 en tot het einde der dagen. Samen met vele anderen, hoop ik dat Israël daadwerkelijk die democratische staat wordt waar uw voorgangers van droomden. Maar daarvoor moeten u en de andere politici het over een andere boeg gooien. Daarom wens ik u in 2007 een geheel nieuwe visie, waarbij u toegeeft aan de intuïtie dat het welzijn van het Israëlische volk gekoppeld is aan het lot van zijn Palestijnse broeders. Dat u, wars van kortetermijnbelangen en de raad van spindoctors, moedige beslissingen treft.
Dan zou u, in plaats van uw toestemming te geven voor de nederzettingenexpansie en voor de bouw van de meer dan 600 kilometer lange Muur, beginnen met de ontmanteling van de nederzettingen en de Muur. Uw drijfreden zou niet zozeer naastenliefde zijn, als wel het veiligstellen van de staat Israël. U zou inzien dat de beste garantie hiervoor de tweestatenoplossing is, gebaseerd op de grenzen van vóór 1967. Want met een ministaatje van bantoestans zullen de Palestijnen geen genoegen nemen, en zal Israël geen rust kennen. Ook het voorstel van Syrië zou u niet zomaar in de wind slaan. U zou onderhandelen over de Israëlische terugtrekking uit de Golanhoogte, ondanks de tegenstand van de 18.000 kolonisten die er wonen. Het belang van het volk van Israël zou primeren boven het lobbywerk van de kolonisten en industrie. U zou in uw vuistje lachen, want hiermee zou u het fundamentalistische regime in Teheran een hak zetten.
Maar tussen droom en daad staan wetten in de weg en, in uw geval, veel praktische bezwaren en zelfs misschien weemoedigheid. Want de toekomst voorspelt niet veel goeds. Het Midden-Oosten is een brandhaard en uw land speelt er een centrale rol in. Waarschijnlijk slaat u ook in 2007 de raad van de Israëlische en internationale vredesactivisten in de wind. Waarschijnlijk verkiest u opnieuw zich te laten adviseren door de haviken in de Verenigde Staten en in Israël. Maar toch nog één goede raad: luister naar uw volk, dat behoefte heeft aan leiders die verandering brengen.

Dat is ook de raad die ik u wil geven, president Abbas: luister naar uw volk, eerder dan te proberen uw positie te handhaven. Heel zeker heeft u het beste voor met het Palestijnse volk en twijfelt u er niet aan dat u de best geplaatste persoon bent die een tweestatenoplossing uit de brand kan slepen, eerder dan Hamas. Maar ook al zou dit zo zijn, dit geeft u niet het recht om bij te dragen tot een burgeroorlog. U heeft in 2006 blijk gegeven van geduld in uw onderhandelingen met Hamas over de vorming van een nationale eenheidsregering. Maar was dit uw keuze of was het vooral een charme-offensief naar Israël en de internationale gemeenschap? Vergeet niet dat Israël vóór het aantreden van de Hamas geleide regering niet geïnteresseerd was in uw voorstellen. Waarom bent u opeens de geknipte staatsman? Die vraag heeft u zich waarschijnlijk reeds gesteld. Blijf ze stellen!

Premier Haniyyeh, u zou in 2007 beter meer naar de internationale gemeenschap luisteren. Uw premierschap is weinig benijdenswaardig: u bent premier van een staat die al meer dan tien jaar in wording is, de internationale gemeenschap erkent uw regering niet en boycot ze sinds april 2006, en tot slot woedt er een ongeziene interne politieke crisis. Het grootste slachtoffer hiervan is het Palestijnse volk, dat weet u. Daarom is het onverstandig dat uw partij weigert het bestaansrecht van Israël te erkennen en het geweld af te zweren. Het is waar dat Israël evenmin weigert het bestaansrecht van een leefbare Palestijnse staat te erkennen. Het is ook waar dat uw partij Hamas in januari 2005 een unilaterale wapenstilstand uitriep en sindsdien geen zelfmoordaanslagen meer pleegt, terwijl Israël het extreme geweld tegen Palestijnse burgers opvoert (getuige hiervan de meer dan 500 Palestijnse burgerdoden sinds juni 2006, tegenover de meer dan 50 Israëlische burgerdoden). Maar wat met de Qassamraketten? Moedigt u die niet aan? U heeft inspanningen gedaan inzake de kwestie van de erkenning van het bestaansrecht van Israël, maar ze schoten tekort.

Het Palestijnse volk heeft, meer dan ooit, behoefte aan verantwoorde leiders die niet wanhopig hun eigen ondergang proberen tegen te gaan, of hun grote gelijk prediken, maar het welzijn van hun volk vooropstellen. Sinds de oprichting van Israël, wachten de Palestijnen op hun eigen staat en die zal er komen. In hun lange lijdensweg, van verdrijving uit historisch Palestina in 1948 en veertig jaar militaire bezetting, hebben de Palestijnen steeds van sumud, of vastberadenheid, getuigd. Voor 2007 wens ik het Palestijnse volk en hun leiders sumud en het einde van de bezetting toe. Tijdens de eerste Intifada ontstond in de internationale gemeenschap begrip voor de Palestijnse zaak. De beelden van de stenengooiers, wier botten werden gebroken met diezelfde stenen, zorgden voor een ommekeer in de beeldvorming over de Palestijnen. In 2000 barstte de tweede Intifada uit, gekaapt door de Palestijnse gewapende groeperingen. De zelfmoordaanslagen en de ‘oorlog tegen het terrorisme’ deden de sympathie voor de Palestijnse zaak tanen. Israël speelde hierop in en versterkte zijn bezetting.

Mijn wensen voor 2007 beperken zich niet enkel tot premier Olmert, president Abbas en premier Haniyyeh, maar sluiten ook de internationale leiders in. Dit symbolische jaar van vier decennia bezetting zou het einde van de bezetting moeten inluiden. De situatie waarbij Israël kosteloos Palestijns land en water kan innemen en burgers aan extreem geweld onderwerpt, moet stoppen. Hiervoor is er internationale druk nodig. Daarom wens ik de Palestijnen en Israëli’s in 2007 vooral moedige internationale leiders toe. Leiders die er, net zoals ex-president Jimmy Carter, niet voor terugdeinzen om schendingen van het internationaal recht ondubbelzinnig aan te klagen en de zaak van de vrede te willen realiseren.

Brigitte Herremans
Medewerker Midden-Oosten, Broederlijk Delen - Pax Christi Vlaanderen

Israël - Palestina

Samenleving & Politiek, Jaargang 14, 2007, nr. 1 (januari), pagina 37 tot 39

• nieuwjaarsbrief
• Israël
• Palestina