WELKE ONGELIJKHEDEN?

De gevolgen van maatschappelijke ongelijkheid zijn voelbaar in alle aspecten van het dagelijkse leven. Ze strekken zich uit over bijna alle domeinen van de samenleving: van werk tot gezondheid, van recht op vertegenwoordiging in de media tot in de politiek, van huisvesting tot mobiliteit, van onderwijs tot cultuur. Ongelijkheid raakt het hele leven, van de wieg tot het graf. De rubrieken op de website zijn een poging om al die dimensies van ongelijkheid te weerspiegelen.
Een van de belangrijke breuklijnen in onze samenleving is natuurlijk die tussen rijk en arm: in België bezitten 5% van de rijkste families een even groot vermogen als de 75% armste families (Centrum voor sociaal beleid (2014), De verdeling van de vermogens in België). Maar ook andere aspecten verdelen de samenleving en creëren ongelijkheden. Een voorbeeld hiervan is de ‘etnische’ oorsprong. Op de arbeidsmarkt is origine vaak een reden voor discriminatie. Mensen van Marokkaanse oorsprong hebben gemiddeld 30% meer kans om naast een job te grijpen met als enige reden hun ’etnische’ oorsprong.
Ondanks sterke vooruitgang blijft ook de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen nog altijd erg groot. Vrouwen oefenen vaak jobs uit die minder gewaardeerd en slechter betaald zijn dan die van mannen, terwijl ze vaak hogere diploma’s bezitten. Ook in huis zijn het de vrouwen die nog steeds een groter aandeel in de verantwoordelijkheid voor huishoudelijke taken dragen.

Deze verschillende ongelijkheden hopen zich op en versterken elkaar. Daarbovenop zetten deze ongelijkheden zich voort van generatie op generatie. Kinderen uit arme gezinnen hebben veel meer kans op armoede dan kinderen uit rijke gezinnen. Een vaststelling die meteen het begrip ’gelijke kansen’ sterk relativeert.

Het Observatorium publiceerde recent een analyse over de ongelijkheid op het niveau van de levensverwachting per gemeente. De levensverwachting varieert sterk naargelang de gemeente waar men woont. In de industriële buitenwijken van Charleroi is de gemiddelde leeftijd die vrouwen bereiken 78,5 jaar. In Sint-Martens-Latem worden ze gemiddeld 8 jaar ouder. Deze cijfers tonen aan dat ‘arm leven’ ook ‘minder lang leven’ betekent.

Van alle sociale ongelijkheden lijkt vooral die op het gebied van de gezondheid bijzonder oneerlijk. Zo is het risico op overlijden voor het eerste levensjaar in het Brussels Gewest 2,3 maal hoger in een huishouden zonder inkomen dan in een huishouden met twee inkomens.

WIE ZIT ER ACHTER HET OBSERVATORIUM?

Aan de oorsprong van het Belgisch Observatorium van Maatschappelijke Ongelijkheid staat een groep personen die verbonden zijn aan Belgische universiteiten en Brusselse verenigingen. Ze delen met elkaar zowel de bezorgdheid over de hardnekkigheid en de toename van sociale ongelijkheid, als de vaststelling dat er een ontstellend gebrek aan toegankelijke informatie over bestaat.
Overheidsdiensten doen hier veel te weinig aan. En het wetenschappelijke onderzoek heeft moeite om uit het academische netwerk te los te komen. De leden van het Observatorium, die vaak zelf uit academische hoek komen, vinden dit bijzonder frustrerend. Er bestaan immers heel wat verregaande en goed gefundeerde analyses over ongelijkheid, maar die worden amper breed verspreid. De teksten zijn lang, staan vol jargon, worden vaak in het Engels geschreven en de publicatie ervan is voorbehouden voor wetenschappelijke (betalende) tijdschriften.
Terwijl diezelfde academici toch gefinancierd worden door gemeenschapsgeld.
Het Belgisch Observatorium van Maatschappelijke Ongelijkheid wil hier tegenin gaan. Het Observatorium werkt onafhankelijk van andere instellingen. Het bestaat dankzij de vrijwillige inzet van zijn medewerkers. Het wil een bijdrage leveren aan de strijd voor een meer egalitaire en democratische samenleving dankzij de verspreiding van korte, toegankelijke, feitelijke informatie en analyses over ongelijkheid.

MEER WETEN?

Het Observatorium publiceert ongeveer twee artikels per maand. Wie op de hoogte wil blijven, kan zich inschrijven voor de tweemaandelijkse nieuwsbrief. Het Observatorium profileert zich uitdrukkelijk als een open en participatief medium. Bijdragen kan op verschillende manieren. Zo is het Observatorium steeds op zoek naar pertinente analyses over ongelijkheid in al haar vormen. Klik door naar www.ongelijkheid.be voor meer informatie.

Alice Romainville & Marie-Eve Cosemans
Redactiecomité Belgisch Observatorium Maatschappelijke Ongelijkheid

Samenleving & Politiek, Jaargang 22, 2015, nr. 7 (september), pagina 24 tot 25

• project in de kijker
• Belgisch Observatorium Maatschappelijke Ongelijkheid