Op een bepaald moment won de nieuwsgierigheid het en opende Pandora de doos. In een klap kwamen daar alle tegenslagen en onheil uit die een mens maar kunnen treffen: ziektes, verbittering, pijn en alle mogelijke kwaad. Als laatste kwam echter de hoop eruit, in de vorm van een vogel. Dat was de boodschap van de troost voor de mensheid. Hoop was essentieel in de Griekse mythologie, en dat is vandaag meer dan ooit zo voor de politieke linkerzijde. De hoop op een betere wereld, op een maakbare toekomst, is essentieel voor ieder links politiek project. Die hoop is vandaag niet altijd even sterk, maar ze is nooit helemaal verdwenen.

Hoop moet brandend gehouden worden

Ik heb hele goede herinneringen aan mijn tijd als internationaal secretaris van de Jongsocialisten. De kracht die je kan putten uit ontmoetingen en gesprekken met gelijkgezinden, is één van de sterkste sentimenten die ik al gevoeld heb. Na zomerkampen, congressen en conferenties was het vaak wakker liggen achteraf, ook al was ik doodmoe. Maar de energie die je krijgt na ontmoetingen met hoopvolle jongeren en gelijkgezinden valt niet te onderschatten. Een brandend engagement en revolutionair vuur kan je écht voelen. Om die reden moeten we samenkomsten, betogingen en gedachte-uitwisselingen blijven ondersteunen. Het was een gevoel dat ik had na het eerste Go Left-congres van mijn partij, na de vele werkvergaderingen in het uitschrijven van een links programma, en tijdens het collectief campagne voeren bij de voorbije verkiezingen. Die energie is iets dat enkel offline echt kan worden overgedragen.

Hoop moet bestand zijn tegen tegenslag

Telkens de zoveelste doodsreutel van links wordt voorspeld, komt er enige tijd later iets of iemand die de hoop opnieuw aanwakkert. Het zijn barstjes in een systeem dat zogezegd geen alternatief heeft. Het zijn interne tegenstellingen die soms veraf, maar nooit afwezig zijn. De voorbije tien jaar waren er verschillende barstjes, de ene groter dan de andere. De eerste verkiezing van Barack Obama, het succes van Bernie Sanders, Jeremy Corbyn en Momentum, de overwinning van de Portugese socialisten en het Griekse Syriza, de kracht van onderuit van de Occupy- en de Indignados-beweging, de overwinningen van Andrés Manuel López Obrador, Jacinda Ardern, Pedro Sánchez, enzovoort. Niet al die barstjes zorgden voor een gigantische veranderingen. Sommigen scheurden verder, anderen werden tijdelijk terug opgelapt, andere zijn terug onzichtbaar, maar het plafond blijft broos. In een goed verhaal heeft de held tegenslag, maar overwint wel op het einde. De tegenstander is gekend: een systeem die ongelijkheid reproduceert. Ten aanval.

Hoop moet radicaal zijn

Ik heb de luxe gehad veel andere bijdragen te kunnen lezen in deze zomerreeks HOOP van Samenleving & Politiek vooraleer de mijne te moeten indienen. Er gebeurt zeer veel ter linkerzijde, nog nooit las ik zoveel nieuwe ideeën en gedachten, zowel aanzetten als uitwerkingen ervan. En het is de taak van voltallig links om daarrond te organiseren, om complexloos progressief te zijn. Ik citeer graag Olivier Pintelon en ben volledig akkoord dat 'radicaliteit zoveel motiverender is dan grijze gematigdheid'. Het tijdsgewricht staat ons ook toe om dat vandaag te doen. TINA is terminaal, leve TAMARA dus: There Are Many Alternatives Ready and Available. Gezien de linkerzijde niet gelovig is, wachten we bovendien niet op een messias, maar op een nieuw verhaal. Een verhaal met een duidelijke vijand, en hoewel we de weg ernaartoe niet kunnen bedenken, een verhaal mét happy end. Laat ons dus inzetten op een grondige maatschappelijke analyse. Waarbij we kijken voorbij de individuele aanpak. Laat ons terug een linkse gemeenschap vormen, die écht focust op sociale rechten. Die écht bekommerd is hoe we mensen er terug 'Vooruit' op kunnen helpen. Het gaat er tenslotte om in een democratie om te geloven dat de volgende keer andere argumenten de bovenhand kunnen halen.

Hoop moet collectief zijn

Begin augustus werd een zoveelste terreuraanslag gepleegd in El Paso, Texas. De dader, amper 21 jaar, schreef een manifest. Die geloofde rotsvast in het heil van het blanke nationalisme. Eén zinnetje daaruit is bij mij blijven plakken en spookt nog steeds door mijn hoofd: 'My whole life I have been preparing for a future that currently doesn't exist'. In dit zinnetje ligt voor mij de essentie van wat links moet doen, namelijk mensen terug hoop en geloof geven in een betere toekomst, geloof in onze maatschappij en dat we die samen terug in de juiste richting kunnen duwen. En vooral het geloof dat we dat collectief kunnen en moeten doen.

Dus eigenlijk hoeven we ons maar één vraag te stellen, terwijl we allemaal samen zitten in één grote ruimte. Hoe de fuck is zoveel ongelijkheid mogelijk in een rijk Vlaanderen? En wat willen we daaraan doen?Socialisme is altijd herbeginnen. Er is nog heel veel werk om het eerlijker te maken. Om geluk en pech uit te schakelen als bepalende factor in mensenlevens. Maar laat ons dat vooral samen willen doen. En als het even moeilijker gaat en de hoop veraf lijkt, dan kunnen we maar één iets doen: in ons bed kruipen en de dag erop opnieuw proberen.

Deze bijdrage verscheen in de SamPol-zomerreeks Hoop 2019

• Hoop 2019