• Irène zorgt ervoor dat een oudere die het wat moeilijker heeft, gezelschap kan krijgen.
• Gérald organiseert sportactiviteiten en -kampen voor jongeren in zijn gemeente.
• Lydia plant elke week een viertal bezoekjes aan mensen in haar buurt, meestal ouderen die eenzaam of ziek zijn.
• Rohat ontvluchtte zijn land, startte hier een nieuw bestaan, en zet zijn huis open voor wie de nacht moest doorbrengen rond Brussel-Noord.
• Ann vindt het belangrijk om vorming toegankelijk te maken voor gezinnen in haar afdeling.
• Johan beheert mee een natuurgebied in zijn omgeving en vind je ook terug op de klimaatmarsen.

Wanneer een samenleving het goed heeft, groeit, kansen ziet om de toekomst nog beter te maken, heerst een gevoel van vertrouwen. Wanneer die samenleving het nog beter heeft, maar risico's ziet dat het bergaf kan gaan, maakt dit vertrouwen plaats voor angst en afscherming. Populisten maken hiervan gebruik om die angst te voeden, een vijandbeeld te creëren en er zelf beter van te worden. In navolging van Jean-Luc Dehaene proberen andere politici die angst voor de toekomst om te zetten in 'hoop', vertaald als 'het licht aan het eind van de tunnel'.

Vrijwilligers zijn geen licht aan het eind van die tunnel, maar eerder de lichtjes die je ín die tunnel kan opmerken. Sfeerverlichting die warmte geeft. Lydia en Irène bieden actief hun warme aanwezigheid aan voor wie het nodig heeft. Zo vullen zij een welvaartsmaatschappij aan die mondjesmaat in de materiële basisnoden voorziet, met een warm hart, een luisterend oor, een bemoedigend woord. 'Welzijn' is een verhaal ván mensen vóór mensen. Met duizenden vrijwilligers die nooit zelf in de schijnwerper staan. En met een veelvoud van mensen die hiervan beter worden, of zich iets beter voelen.

Ann en Gérald, en met hen heel de sociaal-culturele sector, bieden een duidelijk verlichte ruimte waar mensen hun weg vinden, elk met hun accent. De ene vindt het belangrijk om betaalbaar en gezellig te sporten, de andere wil kinderen veilig op het internet leren surfen, gezinnen bij mekaar brengen om samenhorigheid te creëren, actiegericht een autoluwe buurt of speelstraat inrichten tijdens de vakantie…

Wanneer je in een donkere tunnel alleen naar het licht op het einde kijkt, dreigen ongelukken onderweg. Rohat en Johan geven aan waar er gevaar dreigt, waar we als samenleving de mens en zijn omgeving uit het oog dreigen te verliezen. De organisaties die rond hen werken, verbreden deze concrete inzet en richten de schijnwerper op maatschappelijke én menselijk relevante problemen die in de mainstream politieke context liefst buiten het zicht wordt gehouden.

Vele kleine led-lichtjes geven veel kleur en licht. Eén op zes Vlamingen doet vrijwilligerswerk in georganiseerd verband, waarvan bijvoorbeeld 13.000 bij de Gezinsbond. Aantallen die al decennia stabiel blijven, in tegenstelling tot wat doemdenkers vrezen. Mee dankzij de ondersteuning, waardering, zingeving en voldoening die zij via hun vrijwilligerswerk ondervinden, blijven zij zich inzetten en geven onze samenleving, en diegenen hierin dit het meeste nodig hebben, kleur en warmte. Eén op zes Vlamingen geeft vonkjes van licht en van hoop af.

Of vrijwilligerswerk zal oplichten in de komende regeerakkoorden, is nu de vraag. 'Luis in de pels', 'Moeten we subsidies geven om kritiek te krijgen?', 'Kunnen jullie niet beter het overheidsbeleid uitvoeren in plaats van te bekritiseren?', zijn een aantal van de gekende politieke reacties op georganiseerd vrijwilligerswerk. Andere politici proberen het vrijwilligerswerk te materialiseren via bijkluswetten, financieel te vertalen als 'wat vrijwilligers bijbrengen aan het Bruto Binnenlands Product' of een uitsluitend klantgericht denken doorgang te doen vinden.

Gelukkig vinden we ook politici die vrijwilligers en het vrijwilligerswerk naar waarde schatten. Zij taxeren de kritiek die ze krijgen op hun inhoud en als constructieve feedback, geven dit mee een plaats in hun beleid. Sommigen schatten zelfs ons Vlaamse middenveld in als een potentieel exportproduct naar Europa. Deze mensgerichte politici tonen waardering en respect voor die vrijwilligers die zich dagelijks inzetten voor de mensen in hun omgeving, het kunnen opbrengen om zich steeds weer verontwaardigd te voelen bij onrecht of kritische brieven te schrijven.

Laten we hopen dat, in deze fase van regeringsvorming, deze laatsten mee de pen vasthouden van een Vlaams en federaal regeerakkoord en zo rekening houden met de vrijwillige inzet en expertise van één op zes Vlamingen en hun organisaties. En zo deze vonkjes van hoop koesteren en ondersteunen.

Deze bijdrage verscheen in de SamPol-zomerreeks Hoop 2019

• Hoop 2019