ZONDAG 25 JANUARI 2026

Als iemand mag klagen over een ongelukkige jeugd zal ik dat wel zijn. Dat heeft niks te maken met het gezin waar ik ben opgegroeid. Integendeel. Alles met de turbulente fase waarin de samenleving terechtkwam. Vandaag noemen we de periode 2025-40 de zwarte jaren. Werkelijk een uitmuntende tijd om op te groeien.

Een jaar na de crisis met de sociale media en het virtuele geld zit de hele wereld in een economische recessie. Het Demeter virus maakt de meest vormen van handel en reizen onmogelijk. Zowel het Federale niveau als het Vlaamse niveau functioneren nog nauwelijks. Heel wat steden zijn zichzelf aan het organiseren. De Gentse gemeenteraad is onder druk van een sterke burgerbeweging omgevormd tot een stadsraad. Het is de voorloper van wat later de autonome Gentse stadsregio 'BeterGent' zal worden.

Mijn mama is actief in de stadsraad en neemt me regelmatig mee naar de vergaderingen. Ik ben lang niet de enige die aan de borst hangt tijdens hevige discussies over pakweg de toestroom van Nederlanders. Onsmakelijk detail: buitenshuis draag ik geen katoenen luiers, maar DIY-wegwerpluiers op basis van chirurgische mondmaskers. De stocks waren in die tijd zo kolossaal dat ze gebruikt werden voor allerlei toepassingen.

Bij de laatste staatshervorming kregen de stadsregio's autonomie om zelf hun bestuursmodel te kiezen. In de maanden na de crisis van vorig jaar neemt een groep burgers in Gent het voortouw. Ze dwingen een bindend referendum af over een nieuwe bestuursvorm. Het basisontwerp van deze stadsdemocratie komt van de 'assembly of the commons'. Een beweging die al ruim 10 jaar actief is. Volgens het plan worden in elk van de 28 stadsdelen wijkraden opgestart. Elke wijkraad mag drie vertegenwoordigers naar de stadsraad sturen. Voortaan is het deze groep die de grote lijnen van het beleid gaat uitzetten. Alle burgers kunnen punten op de agenda zetten en die zelf komen toelichten. De gemeenteraad wordt buitenspel gezet. Precies omdat zelfs in de crisismaanden partijpolitieke spelletjes voorrang kregen op het algemeen belang.

De kabinetten worden afgeschaft, en de stadsdiensten krijgen een belangrijke verantwoordelijkheid om de beleidsplannen van de stadsraad uit te voeren. Er is een controlerend orgaan – de toetsingskamer – waar via een geleide loting een representatieve groep van dertig Gentenaars de taak krijgt het beleid te evalueren en waar nodig bij te sturen. Er zijn geen beroepspolitici meer, hoewel door het basisinkomen iedereen in de stadsraad en de toetsingskamer zo goed als voltijds met het mandaat bezig is. Een rotatiesysteem zorgt ervoor dat niemand langer dan drie jaar in de stadsraad of toetsingskamer kan zetelen. Er zijn geen politieke partijen meer, wel heel wat open themagroepen waar voorstellen worden voorbereid en bediscussieerd. De nieuwe structuur wordt via een referendum met grote meerderheid goedgekeurd in december 2025. De burgemeester mag aanblijven maar krijgt eerder een protocollaire functie.

MAANDAG 19 AUGUSTUS 2030

Ik zit tussen Bloem en Kribbe op de eerste rij. Bloem is dertien en probeert zo ongeïnteresseerd mogelijk te kijken. Kribbe doet haar puberende zusje zo goed mogelijk na, hoewel ze net als ik blinkt van trots als onze mama naar voren komt. Vandaag zal Parvanah officieel aankondigen dat Gent als eerste stad van het land de 'reclaim the land' vordering uitschrijft. In vele Zuid-Amerikaanse regio's was het model al vele jaren uitgetest, ook in Tsjechië en Noorwegen waren enkele experimenten op dorpsniveau gekend. Het uitgangspunt is eenvoudig: grond kan niet toebehoren aan een persoon, noch aan een organisatie of een bedrijf. Grond wordt beheerd door de gemeenschap en kan ter beschikking gesteld worden, maar steeds tijdelijk. Het besluit van de stad Gent is eenvoudig, vanaf 1 januari 2031 zal alle grond op het grondgebied van de stadsregio per definitie bezit worden van de gemeenschap, een gemeenschap die vertegenwoordigd wordt door de democratisch gekozen stadsraad.

Jarenlang is er rond dit thema campagne gevoerd. Met ontelbare infovergaderingen, websites en brochures werd aan de bezorgde huiseigenaar uitgelegd dat dit besluit op termijn iedereen ten goede zou komen. Er werden heel wat flankerende maatregelen genomen om de overgang zo vlot mogelijk te laten verlopen. Iedereen die eigenaar was van een stuk grond kon zelf kiezen hoe lang hij of zij gebruiksrecht van de grond wou behouden. Hoe langer het gebruiksrecht hoe lager de vergoeding van de stad, en het maximum is steeds 50 jaar.

Ik begrijp weinig van de uitleg van zijn mama, maar ik begrijp wel dat dit belangrijk is. In de grote zaal zitten honderden mensen. Er zijn verschillende journalisten en zelfs enkele camera's. Het is even schrikken als plots een boze mevrouw op mijn mama komt aangestormd. 'Vuile communisten, jullie pakken af waar ik en mijn hele familie eeuwen voor gewerkt hebben. Het is een schande, dit zullen we niet laten gebeuren'. De dame blijkt een telg te zijn uit een oude adellijke familie in Destelbergen, en die op het punt staat een kasteeltje met parktuin kwijt te spelen. De woedende dame wordt door enkele omstaanders voorzichtig naar de kant gemanoeuvreerd. Ik begrijp dat niet iedereen blij is met wat mijn mama net heeft aangekondigd.

ZONDAG 24 DECEMBER 2034

Vier jaar na het invoeren van de 'reclaim the land' verordening is de woonmarkt spectaculair veranderd. Speculeren met grond is afgelopen. Iedereen die ooit een stukje grond had gekocht in de hoop er een flinke winst op te maken kreeg wel een compensatie, maar grote winsten zijn niet meer mogelijk. Bouwpromotoren kunnen nog wel nieuwe projecten opstarten, maar nooit eigenaar worden van de grond. Daardoor krijgt de stad, in overleg met de buurt zeggenschap over de manier waarop de ontwikkelaars gebruik maken van de grond en is er steeds een eindtermijn voorzien. Na afloop kan dan na een objectieve procedure beslist worden of de gemeenschap nog betaalt voor de woningen op die gronden. Bouwpromotoren hebben er dus alle belang bij kwalitatieve woningen te bouwen om na afloop van de vergunning nog wat te verdienen. De gronden die onder stedelijk beheer komen worden ingezet worden voor de behoeftes van het moment. Agro-ecologische boeren kunnen goedkope concessies krijgen, parkeerterreinen worden in snel tempo omgezet naar parken. Natuurlijk zijn er rechtszaken van rijke families die de hele wet een communistische staatsgreep vinden. Maar naarmate de voordelen van het plan duidelijker worden groeit de populariteit bij de bevolking. Ondertussen zijn de huizen gemiddeld 30% goedkoper geworden, en bouwprojecten een stuk duurzamer. Vooral wooncoöperaties zijn bijzonder succesvol, nu ze nauwelijks nog kapitaal moeten spenderen om grond te betalen. Steeds meer stadsregio's en landen sturen vertegenwoordigers naar BeterGent om het model te onderzoeken.

Deze bijdrage verscheen in de Zomerreeks 2020: #BeterNaCorona van Samenleving & Politiek.

Voor het volledig verhaal: ga naar www.lowimpactman.be

• #beternacorona