Het nieuwe jaar begon met een teleurstellende vaststelling: Covid is nog steeds niet weg en blijft ons als samenleving op de proef stellen. Hoe langer de crisis aanhoudt, hoe moeilijker het blijkt om een eensgezinde strategie vast te houden om het virus te bestrijden. Nochtans begon het allemaal, ondertussen bijna twee jaar geleden, met het gevoel dat we allemaal in hetzelfde schuitje zaten. Het hele land werd gemobiliseerd, er werd geapplaudisseerd voor de zorg en er werd een beroep gedaan op onze burgerzin. De ooit zo door neoliberale krachten verguisde overheid bleek plots weer een houvast om op terug te vallen, en gooide de reddingsboeien uit voor onze economie. Ondergewaardeerde beroepen bleken plots essentieel. En onmogelijke veranderingen leken plots te kunnen: het geld was dan toch niet op, telewerk bleek toch voor veel meer mensen mogelijk, investeren in de zorg was plots toch haalbaar.

Dat de crisis niet alles zou veranderen, werd echter al snel duidelijk. Met de interprofessionele loonsonderhandelingen leek het al gauw 'back to business as usual'. Veel werknemers die wel essentieel genoeg waren geweest om de handen uit de mouwen te steken en het land recht te houden, bleken niet essentieel genoeg om dat ook wat meer op hun loonbriefje weerspiegeld te zien.

De impact van de crisis op sectoren is zeer ongelijk. Denk maar aan de zware impact op de horeca of cultuursector versus de opportuniteiten voor farma of Big Tech. Globaal genomen tekent er zich echter een zeker herstel af. Het niveau van economische activiteit in ons land heeft ondertussen het peil van voor de crisis weer bereikt en zelfs overstegen, zo schatte de Nationale Bank voor Kerst nog. Hoewel er zeker nog gerichte steun voor een aantal sectoren nodig zal zijn, kunnen we toch stilaan beginnen denken over welke return on investment de samenleving terug kan vragen van de economie die ze gered heeft. Die return zal trouwens nodig zijn, want er wachten ons ook na corona nog immense investeringen om uitdagingen zoals de klimaatverandering het hoofd te bieden. Uitdagingen die we alleen collectief aan zullen kunnen. Groene energie, duurzame mobiliteit, gerenoveerde huizen, … daar geraken we nooit als we enkel maar rekenen op het individu.

Helaas is dat een vraag die veel te weinig gesteld wordt. Meer nog, het lijkt een vraag die niet gesteld mag worden. Wie goed geluisterd heeft naar de boodschap van Voka-voorzitter, Wouter De Geest, bij de rentree in het nieuwe jaar beseft dat het nog een hele klus wordt om bedrijven hun deel van de rekening te laten opnemen. De coronasteunmaatregelen mogen, nu niet worden afgebouwd, zo zegt De Geest. 'Kom niet terug op toe­gekende voordelen, want dan creëer je onzekerheid,' klinkt het. Hij bedoelt enkel voordelen toegekend aan bedrijven welteverstaan, want wat volgt is een pleidooi voor een indexsprong, zodat werknemers en overheid een deel van de rekening voor het op peil houden van de koopkracht zelf betalen.

De roep om een indexsprong past in een lange lijst aan voorstellen die Voka de afgelopen maanden deed om de rekening bij werknemers te leggen.

De roep om een indexsprong past in een lange lijst aan voorstellen die Voka de afgelopen maanden en jaren deed om de rekening voor van alles en nog wat bij werknemers te leggen. Opleiding volgen? Dat doe je best in je eigen tijd of anders op kosten van de overheid. Of voor wie de pech heeft zijn of haar job te verliezen, kunnen we misschien de ontslagvergoeding 'activeren' zodat die de eigen opleiding kan betalen. Via de jobbonus wordt de Vlaamse belastingbetaler dan weer opgetrommeld om iets te doen voor de lage lonen. Waarom als werkgever de lonen die je uitkeert verhogen als het ook met middelen uit de Vlaamse begroting betaald kan worden nietwaar? Oh, en vergeet ook niet te investeren in innovatiesubsidies voor bedrijven. Die stegen al gigantisch in de afgelopen jaren (tot 400 miljoen uitgegeven in 2020) maar tja, die groei van morgen komt er niet vanzelf. En weet je hoe hoog de energiefactuur van bedrijven tegenwoordig wel niet is? Doe daar eens iets aan... Voka heeft zich stilaan ontpopt tot kampioen in wat er wel eens aan socialisten wordt verweten: spending other people's money.

De Vlaamse Regering gaat hier tot op vandaag gretig in mee. Zo ver zelfs, dat ze om de rekening te doen kloppen opnieuw gaat aankloppen bij de burger. Men zoekt en vindt besparingen in de kinderbijslag, in onderwijs en welzijn. Ook de beschuldigende activeringsretoriek wordt gretig overgenomen, want wie inactief is die levert onvoldoende op. Die is een verliespost. Wie de pech had tijdelijk werkloos te worden door de crisis, moest dringend 'geactiveerd' worden, ook al had ie een job. Wie ziek wordt, moet sneller terug aan de slag. Te lang werkloos? Ga dan maar gemeenschapsdienst doen. Want ja, zomaar geld krijgen? Voor wat hoort wat.

De belastingbetaler heeft heel wat bedrijven gered. Hoe ver nog moet de slinger doorslaan? En wanneer krijgen we er iets voor terug?

Ja, voor wat hoort wat. De belastingbetaler heeft heel wat bedrijven gered. Het is goed dat we dat deden. Het is nodig dat we dat deden. Maar hoe ver nog moet de slinger doorslaan? En wanneer krijgen we er iets voor terug? We zitten allemaal in dezelfde coronaschuit, maar het zeiljacht van de ene is niet de sloep van de andere. Wanneer komen de reddingsboeien voor werknemers? Het is tijd voor een koerswijziging. Linksaf, en dan rechtdoor, wat mij betreft.

• indexsprong
• voka
• column