'With the right horse and saddle, even a cripple can ride', stelt Tyrion Lannister wanneer hij een ontwerp voor een aangepast zadel cadeau doet aan Bran Stark. En hij adviseert een ongetraind jong paard dat leert luisteren naar een ruiter die zijn benen niet kan gebruiken om commando's te geven. Het is een interessante scene uit de epische fantasyserie Game of Thrones – het verhaal van de bloedige strijd om de troon, lees: de macht.

De jonge Bran kan sinds zijn val uit een hoge kasteeltoren niet meer lopen, vechten noch paardrijden. Machteloos moet hij steunen op anderen. Ridder worden lijkt een onbereikbare droom. Maar dankzij Tyrion, zelf geboren met dwerggroei en ervaringsdeskundige in discriminatie in het pseudomiddeleeuwse Westeros, zal het verhaal anders aflopen.

Het aangepaste zadel en paard, en vooral de andere mindset inzake handicap, zijn de definitie van inclusie. Niet de persoon met een beperking moet zich aanpassen aan de omgeving. Het moet andersom. Anders blijven beperkingen een handicap, en obstakels voor inclusie onoverkomelijk.

Peter Hayden Dinklage, de acteur die Tyrion Lannister meesterlijk vertolkte, getuigt soms over discriminatie in de echte wereld: van de vernederende rollen en steretyperende filmscripts tot zelfs gratuit geweld. Zoals op Martin Handerson die bij een avondje stappen zonder reden en plots op de grond werd gegooid door een dronkaard die zijn inspiratie vond in een wedstrijd 'dwergwerpen'. Handerson hield er een gebroken arm en een leven in een rolstoel aan over, en stierf luttele jaren na het geweld.

Het doet denken aan de ervaringen van stand-up comedian William Boeva, net als Dinklage intelligent, grappig en geboren met achondroplasie. Onlangs werd Boeva door twee tieners op de Antwerpse Meir uitgelachen omdat hij in een rolstoel zat. 'Helaas gebeurt dit elke dag' getuigde hij bij radiomaker Sven Pichal. 'Een van de ergere dingen die ik al heb gemaakt, was toen ik over straat liep en twee studenten vanop hun balkon riepen: 'Hey dwerg, dansen!' Ze filmden me met hun gsm.'

Iedereen zal dit veroordelen en in theorie is iedereen pro inclusie. Inclusie is zelfs onlangs in onze Grondwet opgenomen. Toegankelijke openbaar vervoer of een inclusief onderwijssysteem zijn dan wel een wettelijke plicht, de realiteit is anders.

Boeva bracht daarom met orthopedagoog Beno Schraepen het boek Excluses, wat uitsluiting doet met mensen (2021) uit. Volgens hen zit het idee dat mensen met een beperking niet hoeven te participeren en best worden weggestopt in een zorgzame omgeving, diepgeworteld in ons cultureel DNA. Ze omschrijven inclusie ook als een ethisch project, veel meer dan een woord. Want: 'Inclusie zaagt aan de poten van de macht en stelt het professionalisme en de autoriteit van mensen en beroepen in vraag'. Wellicht daarom dat we er nog lang niet zijn.

Samenleving & Politiek, Jaargang 29, 2022, nr. 1 (januari), pagina 80

• macht
• inclusie
• mensen met een handicap