Leterme ligt er waarschijnlijk niet wakker van. Als de afgelopen maanden alvast één ding duidelijk hebben gemaakt, dan is het dat Leterme zich laat leiden door dagjespolitiek ingegeven door een permanente bekommernis om zijn eigen populariteit en die van zijn partij, zelfs op de meest cruciale momenten in de regeringsonderhandelingen. Er zijn immers regionale verkiezingen in 2009 en hij wil koste wat kost dat CD&V ook deze verkiezing wint. Daarvoor kon besturen wel even worden uitgesteld. Hij zweert dan wel bij goed en efficiënt bestuur, ‘dingen doen voor de mensen en zo’, maar na de federale verkiezingen en de onderhandelingen die daarop volgden, werden deze woorden even ingewisseld voor ‘woord houden’ en ‘standvastigheid’.
De man van 800.000 voorkeurstemmen heeft eigenlijk nog nooit echt bestuurd. Hoe lang is hij minister-president geweest? Heeft hij potten gebroken als minister-president? Laat ons eerlijk zijn. Van zodra Leterme minister-president werd, was hij al bezig met volgende verkiezingen. Het minister-presidentschap was hét campagne-instrument bij uitstek voor de federale verkiezingen. Duizenden ‘gewone’ mensen ontmoette hij per week, duizenden emails beantwoordde hij ‘persoonlijk’ en tussendoor maakte hij beloftes. De werkelijkheid is dat hij op Vlaams niveau niet heeft bestuurd. Zijn vakministers hebben dat gedaan. Leterme ging ondertussen de boer op, tussen de mensen, campagne voeren en ondertussen overal vertellen hoe goed hij wel bestuurde.

Het merkwaardige is dat Leterme en CD&V een uitvergrote karikatuur zijn geworden van datgene wat ze ooit in hun jaren in de oppositie en tijdens hun campagnes bekritiseerden. Beweerden CD&V’ers en in het bijzonder Leterme ooit niet dat sp.a-politici (en meer bepaald de vrouwelijke sp.a-politici) een marketingproduct zijn die qua look en kleding volledig gemaakt werden door adviseurs? Als je onze premier van vandaag vergelijkt met deze van pakweg 4 jaar geleden, tja, dan zou je bijna gaan denken dat hij die zelfverklaarde onzin nog geloofde ook. Was het niet de CD&V die hard van leer trok tegen de aanwezigheid van politici in spelletjesprogramma’s en infotainmentprogramma’s op televisie? Wat blijkt nu? Ja inderdaad, dat het vooral CD&V’ers en Yves Leterme zijn die op dit moment het meest dit soort programma’s frequenteren. Veel vroeger heb ik reeds gepleit voor het belang van de aanwezigheid van politici in infotainmentprogramma’s, dus niets op tegen. Maar de gemakkelijke manier waarop CD&V met eerdere uitspraken wegkomt is toch merkwaardig.
Yves Leterme heeft nog wel meer geleerd van de socialisten. Wie goed kijkt en luistert, ziet veel technieken die Stevaert hanteerde: herhaling in de communicatie, bescheiden opstelling in de publieke arena, beklemtonen van zijn volkse karakter, verwijzen naar wat de mensen denken, sterke controle over de communicatie, enz. Alleen mist hij de creativiteit van Stevaert. Hij kan het zich permitteren omwille van zijn grotere natuurlijkere achterban.
Onze nieuwe premier begrijpt als geen ander dat een politicus, een politieke partij permanent campagne moet voeren. De volgende verkiezingscampagne start de dag na de verkiezingen. Alles wat hij zegt en doet, moet ook in dit daglicht worden geplaatst. Het ontbreekt de man aan visie, maar hij weet als geen ander campagne te voeren. Na goed bestuur, dat door de recente gebeurtenissen wat van zijn glans heeft verloren, zal nu ‘het woord houden’ en ‘besturen voor de mensen’ (of varianten hierop) de electorale markt worden ingeprezen. Er hoeft geen twijfel te bestaan over de talenten van Leterme als topmarketeer.

Maar er zijn ook zwaktes. Meer en meer wordt duidelijk dat de premier politiek gedreven wordt door een grote dosis rancune. In het midden gelaten welke druk men zich als mens hiermee op de hals haalt, het is ook bedenkelijk, zelfs gevaarlijk dat een man met 800.000 voorkeurstemmen deze electorale macht zo vaak voor zo’n dubieuze praktijken gebruikt. Wie tegen is en dit laat blijken, krijgt onvermijdelijk de rekening gepresenteerd. De interviews met uithalen naar collega-politici, zelfs binnen de eigen partij, zijn ondertussen niet meer te tellen. Om nog maar te zwijgen van hoe de politicus Leterme collega’s ook in concrete dossiers stokken in de wielen steekt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij er niet in slaagt vertrouwen op te wekken bij collega’s. Dit gebrek aan vertrouwen is heus niet alleen te wijten aan zijn electorale sterkte.
Ook journalisten moeten het ontgelden. Dat konden we al lezen in de kranten. Een duidelijker beeld kwam enkele weken geleden naar voor. We zagen live hoe hij vakonbekwaamheid suggereerde bij journalist Tim Pauwels en weigerde zijn vragen te beantwoorden. Het was niet zo moeilijk om hier het verband te leggen tussen deze reactie van Leterme en de you tube come back-parodie van Pauwels op Yves Leterme enkele dagen eerder.
Het is dan ook de vraag hoe lang de mensen het marketingbeeld Leterme zullen blijven geloven. De afstand tussen datgene wat hij zegt en datgene wat hij doet, lijkt te groot om lang vol te houden. Misschien moet Leterme even te rade gaan bij Rik Torfs. Dan zou hij leren dat aan politiek doen op basis van afgunst en rancune, zonder degelijke visie geen goede manier van politiek doen is. Aangezien we onlangs konden vernemen waarom de professor kerkelijk recht vorig jaar heeft gekozen voor een lucratief contract bij Woestijnvis in plaats van een plaats op de sp.a-lijst, valt niet te verwachten dat hij ook maar ooit overweegt om de stap naar CD&V te zetten. Daarvoor bepaalt de persoonlijkheid van Yves Leterme iets té sterk het politiek handelen van CD&V.

Patrick Vander Weyden
Hoofdredacteur

edito - Yves Leterme - media en politiek

Samenleving & Politiek, Jaargang 15, 2008, nr. 4 (april), pagina 1 tot 2

• edito
• Leterme Yves
• media en politiek
• redactioneel