Toen begin september het Waalse regeerakkoord bekend gemaakt werd, met jobs als speerpunt van de nieuwe paarsgroene coalitie, zorgde dat bij enkele Vlaamse commentatoren voor hoongelach. Volgens econoom Stijn Baert is 'nu op een stijging van 5 procentpunten [van de werkzaamheidsgraad] mikken zonder ambitieuze hervormingen te noemen, zoals Anderlecht dat kampioen wil spelen zonder spits' (De Tijd, 10/09). Voor journalist Ewald Pironet leest het akkoord als 'alle dagen feest: het overheidsgeld zal rollen en veel voorzieningen worden gratis. Opnieuw geniaal wanbeleid' (Knack, 18/09). En hoofdeconoom van Voka, Bart Van Craeynest, laakt dat de term 'productivité' slechts één keer voorkomt, 'in een passage over de bijenteelt'. Hij stelt verder: 'van de 122 pagina's gaat een derde van de laatste pagina over fiscaliteit en begroting. Daarin staan 3 cijfers: het hoofdstuknummer, het paginanummer en het jaar 2024' (De Tijd, 18/09).

Diezelfde heren hanteerden een kleine maand later een heel andere toon over het Vlaamse regeerakkoord; een akkoord waar de eerste politieke gelukwensen op sociale media kwamen van… Filip Dewinter omdat Vlaanderen uit Unia stapt (punt 1 uit het 70-puntenplan). Over het feit dat ook voor de regering-Jambon een begrotingsevenwicht op korte termijn evenmin een prioriteit is, want pas voorzien in 2021, werd minder lacherig gedaan. Volgens Bart Van Craeynest kiest Jambon 'economisch de juiste richting' (De Tijd, 1/10) en ook Stijn Baert toonde zich in een eerste reactie op het akkoord 'hoopvol over wat we vandaag al weten over de ambitie van een werkzaamheidsgraad van 80%' (Twitter, 30/09).

Voor links Vlaanderen is het op dit moment met begerige blik kijken naar onze Franstalige vrienden. Het Waals regeerakkoord draagt een duidelijke sociale stempel. Er komen 12.000 sociale woningen bij. Mensen die in aanmerking komen voor een sociale woning en al minstens twee jaar op een wachtlijst staan, krijgen een financiële tegemoetkoming. Er worden extra middelen vrijgemaakt voor goedkope biomaaltijden voor schoolgaande kinderen. Men investeert in gratis openbaar vervoer voor min-25- en plus-60-jarigen. Er komen ook meer rusthuizen, met een meer transparante prijsbepaling.

Er zijn ook doortastende maatregelen op vlak van antidiscriminatie, zo lezen we in een persbericht (19/09) van – kuch –... Unia. Er is de wens om een wettelijk kader in te voeren voor de organisatie van situatietests, wat discriminatie bij de aanwerving zal helpen objectiveren; praktijktests dus. En ook over de bijzondere aandacht van de regering voor de daadwerkelijke integratie van mensen met een handicap tijdens hun leven is Unia positief. Wel blijft het plan om de discriminatie op de woonmarkt tegen te gaan nogal vaag: 'le gouvernement adoptera un plan de lutte contre les discriminations dans l'accès au logement'; dat klinkt als het voornemen van het Antwerpse stadsbestuur om extra sociale woningen te bouwen: valt nog te bezien.

Interessant in het Waalse regeerakkoord is dat sociaal wonen aan energie wordt gekoppeld. De nieuwbouwwoningen moeten nulenergiewoningen zijn en renovaties koolstofneutraal. Klimaatbeleid en sociale rechtvaardigheid gaan hand in hand. Volgens een persbericht van Bond Beter Leefmilieu (13/09) is het Waals milieu- en klimaatbeleid ronduit een voorbeeld voor Vlaanderen. De ambitie om 55% CO₂-uitstoot te reduceren tegen 2030 is de meest opvallende maatregel, maar verder lezen we ook over de uitfasering van de productie van plastics tegen 2030, een moratorium op nieuwe wegen of wegverbredingen, het benadrukken van het STOP-principe en de eerste aanzetten tot een echt voedingsbeleid. Men wil 4.000 kilometer extra haag planten. Ook daar werd wat lacherig over gedaan in de Vlaamse media, maar feit is dat ook Vlaanderen wat extra haag kan gebruiken. Al was het maar om het water beter vast te houden in bodem; ons waterpeil is stilaan echt een probleem.

De nieuwe Waalse minister van Leefmilieu, Céline Tellier, komt trouwens uit het middenveld; voordien was ze secretaris-generaal van de Waalse koepel van milieuorganisaties. Want dat is nog een rode draad in het Waals, maar zeker ook in het Brussels, Gewest: de politiek wil samen met het middenveld beleid voeren. Toch werd het regeerakkoord van minister-president Elio Di Rupo met de nodige kritische blik bekeken door datzelfde Waalse middenveld, zo lezen we in het stuk van Pierre Verjans in dit nummer. Te vaag en te slap, is zowat de teneur.

In Wallonië wordt zo'n 4 miljard euro vrijgemaakt voor investeringen in sociale woningen, mobiliteit en vergroening van de economie. Hier kunnen we alleen maar dromen van zo'n regeerakkoord. Met Jambon I krijgen we een Vlaanderen dat strenger wordt voor nieuwkomers en langdurig werklozen. Dat van inburgering een lucratieve zaak en een hindernissenparcours maakt. Dat Unia, het Minderhedenforum, het integratiepact, de Bouwmeester en de subsidies voor etnisch-culturele minderheden aan banden legt. Een Vlaanderen dat belang hecht aan een Vlaamse VRT, een Vlaamse canon, een Vlaams museum en Vlaamse sjerpen, maar geen structurele maatregelen neemt om armoede aan te pakken. Er komen geen praktijktesten op de huurmarkt. Geen oplossing voor de wachtlijsten voor personen met een handicap. Geen extra kinderopvangplaatsen voor mensen die op zoek zijn naar een job. Geen concrete becijferde doelstellingen rond sociale woningen. Geen kinderbijslag voor asielzoekers tijdens het doorlopen van de procedure. Geen ambitieuze klimaatmaatregelen. Geen maximumfactuur in het secundair onderwijs. Geen vastbenoemde ambtenaren meer. Geen groenstroomcertificaten meer. Geen, geen, geen, ...

Gelukkig zijn er nog de Franstaligen. Gelukkig is er nog gidsland Wallonië.

Samenleving & Politiek, Jaargang 26, 2019, nr. 8 (oktober), pagina 2 tot 3

• edito
• Vlaanderen
• Wallonië