In november 2018 kwam Zelzate, met haar 13.000 inwoners de tweede kleinste gemeente van Oost-Vlaanderen, uitvoerig aan bod in de nationale pers. PVDA nam er voor de eerste keer deel aan de macht op lokaal niveau, in coalitie met sp.a (nu Vooruit). Het zorgde voor een storm aan kritiek. Bart De Wever sprak schande over 'het doorbreken van het cordon sanitaire', Wouter Beke vond het 'ongelooflijk dat sp.a doet waar zelfs PS niet aan wil beginnen' en voor Gwendolyn Rutten waren 'extreemrechts en extreemlinks spiegelbeelden, symbolen van onvrijheid en onderdrukking'. VOKA riep bij monde van gedelegeerd bestuurder Geert Moerman de bedrijven op om het nieuwe bestuur te boycotten. Er werd een fatwa uitgesproken over het 'Venezuela aan het Kanaal Gent-Terneuzen'. Men vreesde voor een links horrorverhaal.

De wereld is in Zelzate niet vergaan; al dendert het levensgevaarlijke ADR-transport er nog steeds door het centrum.

De verontwaardiging ging even vlug liggen als ze was gekomen. De laatste drie jaar lazen we in de nationale pers… niets meer over deze kleine Kanaalgemeente op het kruispunt van de assen Rotterdam-Parijs en Antwerpen-Zeebrugge. De wereld is in Zelzate niet vergaan; al dendert het levensgevaarlijke ADR-transport er nog steeds door het centrum. Vooruit en PVDA besturen er in een stabiele coalitie.

Het was nochtans een lastige start voor de rood-rode coalitie. Niemand van de nieuwe ploeg had enige bestuurservaring. Bovendien trof burgemeester, Brent Meuleman (Vooruit), bij zijn intrek in het gemeentehuis een leeg bureau aan. De dag voordien werden 19 zakken papiersnippers weggevoerd door zijn voorganger, Frank Bruggeman (VLD-SD), die ook met een resem procedures en strafklachten (allemaal ongegrond verklaard) stokken in de wielen probeerde te steken. Het bleek bij de opstart niet eenvoudig om meteen de beoogde breuk met het verleden te maken. In 2019 moest men nog verder met het laatste jaar van het oude meerjarenplan. Pas in 2020 kon men er met het eigen meerjarenplan echt invliegen. Toen brak al snel corona uit, die ook in Zelzate voor vertraging zorgde. Zo zal de oprichting van wijkraden, een essentieel element uit het bestuursakkoord, pas tegen 2022 goed en wel plaatsvinden.

Halverwege deze legislatuur kan de bestuursploeg ook al een aantal verwezenlijkingen voorleggen. Er kwam eindelijk een doorbraak in het dossier van het nieuwe busstation, een belangrijk knooppunt in een gemeente met grote vervoersarmoede. Er is veel werk in de Kanaalzone, maar mensen geraken er vaak gewoonweg niet. En de rit met bus 55 richting Gent, nog zo'n pool van werkgelegenheid, blijft een daguitstap op zich. Het gemeentebestuur wist eveneens een groot woonproject aan de Verbroederingslaan, door het vorige bestuur in handen gelaten van private bouwheren, anders in te vullen. Op de site zijn nu 48 sociale woningen voorzien. Ook zijn stappen gezet rond het warmtenet afkomstig van ArcelorMittal, zodat Zelzate de eerste gemeente kan worden die wordt gevoed met industriële restwarmte. En dan is er nog het gevecht voor het behoud van Klein Rusland, de verpauperde tuinwijk die was opgegeven door het vorige bestuur en waar ook de Vlaamse Regering een kruis over heeft gemaakt. Het huidige gemeentebestuur zet haar strijd verder, opdat Klein Rusland geen tweede Doel wordt. Het heeft plannen om er dé wijk van de toekomst van te maken, gezien ze naast het grootste zonnepanelenpark van de Benelux ligt.

Naast de vele lokale problemen eigen aan een kleine gemeente – de staat van de voetpaden! – maakt de linkse coalitie ook ideologische keuzes. Armoedebestrijding krijgt een prominente plek in bestuursakkoord. De gemeente wordt bestuurd met twee schepenen minder en de burgemeester heeft geen dienstwagen, tankkaart en krantenabonnement. Dit alles zorgt voor een besparing van 100.000 euro, een stevige som voor een kleine gemeente; geld dat integraal naar armoedebestrijding gaat. (Al waren die 2 schepenen, met het vele extra werk dat corona met zich meebracht, wellicht welgekomen).

Het beleid van privatiseren van gemeentediensten is nu met 180° omgedraaid.

Nog een duidelijke keuze is het terugdraaien van de privatisering van de gemeentediensten. Het vorige gemeentebestuur had het OCMW verkocht, de kinderopvang in de vitrine gezet, het groen- en wegenbeheer uit handen gegeven, de poetsdiensten geprivatiseerd en gesprekken opgestart met onderwijskoepels om het gemeenteonderwijs af te stoten. Dit beleid is nu met 180 graden omgedraaid. Bij de uitgeklede sociale dienst werden extra mensen aangenomen, in de scholen opbouwwerkers aangesteld, en op de technische dienst machines aangekocht en personeel in dienst genomen. Ook zijn de contracten met private poetsbedrijven stopgezet en is opnieuw eigen poetspersoneel aangenomen. Allemaal beslissingen om zelf de teugels in handen te hebben bij armoedebestrijding.

In Zelzate wordt, kortom, geen links horrorverhaal geschreven. Het water kabbelt er eerder rustig door het Kanaal Gent-Terneuzen. De coalitie slaagt er in om de spanningen op nationaal niveau tussen Vooruit en PVDA buiten te houden. Ook lijkt PVDA Zelzate verveld tot een bestuurderspartij. Het keurt nu de budgetten van de kerkfabriek, die ze in de oppositie afkeurden, in alle stilte mee goed. Of het Zelzaatse experiment na 2024 elders in Vlaanderen (of Wallonië) navolging zal krijgen, valt niet te voorspellen. De context is overal anders. In Zelzate hadden deze twee partijen, vaak samen met de vakbonden en het personeel, reeds eerder een vuist gemaakt tegen het vorige bestuur en elkaar gevonden. Het is niet meer dan een gewone, linkse coalitie.

Samenleving & Politiek, Jaargang 28, 2021, nr. 8 (oktober), pagina 2 tot 3

• edito
• Zelzate
• PvdA
• Vooruit