Waar kan een sociaal voelende flamingant, of tout court een sociaal én Vlaams bewuste inwoner van de deelstaat Vlaanderen, tegenwoordig nog terecht om een mening of een opinie enige ruchtbaarheid te geven? In Meervoud. Links Vlaams-nationaal maandblad sowieso. Maar in het digitale tijdperk krijgt een publicatie op een internetforum, dat bovendien vele duizenden lezers en volgers heeft, een pak meer aandacht. Doorbraak is zo'n opiniërende webstek waar dat kon. Inderdaad: kon, in de verleden tijd.

Doorbraak spitst zich, naar eigen zeggen, toe op het maatschappelijk en politiek discours van de brede Vlaamse beweging. Het gelijknamige maandblad was jarenlang het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging en ging pas in 2013 op eigen benen staan. Een jaar later ruimde het plaats voor een webstek. Sinds eind vorig jaar wordt ook papieren maandblad Doorbraak Magazine uitgebracht, dat zich ambitieus maar nogal clichématig presenteert als 'een alternatief voor de traditionele media'. Vooral door de inzet van Karl Drabbe, sinds vorig jaar voltijds directeur van uitgeverij Ertsberg en niet langer betrokken, en Pieter Bauwens, hoofdredacteur sinds 2014, groeide de webstek Doorbraak uit tot een veel gelezen medium. De mensen erachter willen bijdragen aan opinievorming, debat en discussie over binnen- en buitenlandse politiek, staats(her)vorming, mediakritiek, samenleving en identiteit. Althans, zo wordt het gecommuniceerd.

Tot voor de verkiezingen van 2019 bood Doorbraak een boeiend en divers palet van meningen en opinies aan.

Tot voor de parlementsverkiezingen van 2019 bood Doorbraak een boeiend en divers palet van meningen en opinies aan. Niet alleen klassieke 'Vlaamse bewegers', maar ook figuren uit een breed spectrum van links, inclusief Groen, konden er hun stellingnames en standpunten kwijt. Doorbraak probeerde een doorbraak te bewerkstelligen. Nadat Vlaams Belang na de verkiezingen van 2019 opnieuw een electorale factor van betekenis werd, kon echter een duidelijke en zich voortdurend versterkende kentering worden vastgesteld. Steeds meer figuren die aanleunen bij (het gedachtegoed van) deze partij of er (bestuurs)lid of verkozene van zijn, kregen nu een gastvrij forum aangeboden. Ook uitgesproken rechtse geestgenoten en pleitbezorgers van een simplistische law and order-mentaliteit kunnen op Doorbraak uitvoerig hun gal spuwen over zowat alles wat hen ergert van de Noordzee tot Vladivostok.

Daarnaast zijn er medewerkers die op tijd en stond – maar meestal zonder ernstige argumenten – het coronabeleid of de klimaatbekommernissen in diskrediet mogen brengen en daarbij kennelijk het onderscheid niet kunnen en behoeven te maken tussen analyse en scheldproza, tussen chagrijn en humor. Namen noemen zou te veel eer zijn. Wat de internationale politiek betreft tapt men uit hetzelfde vaatje. Zo worden de Democraten in de VS door sommige auteurs quasi als extreem-links weggezet en wordt gesympathiseerd met onder meer Polen, wanneer – en precies omdat – het de grondregels van de Europese Unie met de voeten treedt. Kortom: Doorbraak ademt tegenwoordig vooral een anti-sfeer uit. Het gaat niet of nauwelijks nog over waar men met de samenleving naartoe wil, maar over waar men zich tegen afzet. Er wordt daarbij naar hartenlust verwenst, met bagger en modder gegooid, geschoffeerd en geridiculiseerd, maar het resultaat is doorgaans eerder meelijwekkend dan overtuigend. Een bijdrage tot het tegensprekelijk debat leveren de meeste stukken al helemaal niet, aangezien andere meningen of opinies meestal al bij voorbaat in het verdomhoekje worden geplaatst en er dikwijls eerder op de man dan op de bal wordt gespeeld. Soms ook met titels of koppen die regelrecht aan de roddelbladen lijken te zijn ontleend. Nuance is een woord dat Doorbraak blijkbaar uit het woordenboek van het eigen grote gelijk heeft geschrapt. Hoffelijkheid en respect zijn meestal evenzeer ver zoek.

Niet dat àlles wat Doorbraak publiceert niet te pruimen valt. Onder meer de bijdragen over cultuur – in het bijzonder literatuur en beeldende kunst – en af en toe geschiedenis getuigen van kwaliteit. Het zijn echter niet deze auteurs die de teneur van Doorbraak bepalen. Een aantal voormalige medewerkers heeft de webstek daarom inmiddels de rug toegekeerd.

Wat Doorbraak nog te maken heeft met de emancipatie van de Vlaamse beweging, ontgaat ons volkomen.

Doorbraak is een 'auberge espagnole' geworden, waar verzuring overheerst en zowat iedereen (m/v/x) een negativistisch ei kwijtraakt. De jongste jaren neemt malcontent en ranzig rechts er steeds meer de bovenhand. Bij Doorbraak ligt de jongste tijd de weg breed en bijna exclusief open voor een amalgaam van reactionaire en ultraconservatieve elementen, kritiekloze verheerlijkers van wat vroeger was, nooit tevreden opportunisten en populisten, en een aantal ongeleide projectielen die ongehinderd mogen polariseren. Als er bij Doorbraak al een redactioneel beleid bestaat, dan is het er één van rancune, revanchisme en ressentiment. Wat de webstek Doorbraak nog te maken heeft met het streven naar emancipatie van de Vlaamse beweging of met het intellectueel en maatschappelijk erfgoed dat daardoor werd overgeleverd, ontgaat ons volkomen.

Wie de evolutie van Doorbraak tijdens het voorbije jaar nuchter bekijkt, kan nauwelijks nog geloven dat de redactie zich niet bewust zou zijn van wat ze doet, namelijk: het mentale terrein voorbereiden voor een samengaan op het niveau van de Vlaamse regering van Vlaams Belang en (de meer of minder uitgesproken rechtse hoofdmoot van) N-VA. Als dat na de verkiezingen van 2024 het resultaat zou worden van bijna twee eeuwen Vlaamse beweging, dan is dat een evolutie waar wij als Vlaamsgezinden en voorstanders van een open, rechtvaardig, sociaal, herverdelend en solidair Vlaanderen krachtig voor willen waarschuwen.

Samenleving & Politiek, Jaargang 29, 2022, nr. 3 (maart), pagina 12 tot 13

• media
• Vlaanderen
• Doorbraak