Iedereen die kan werken, moeten we aan werk helpen. We komen duizenden mensen tekort in de kinderopvang, het onderwijs en de zorg. Daarom moeten we mensen stimuleren door werk écht te doen lonen. Want wie werkt, die wil vooruit gaan.

Iemand aan werk helpen. Dát is de manier waarop een overheid het verschil kan maken. Het betekent grondige vragen stellen: Waarom werkt niet iedereen? Wordt iedereen wel goed betaald? Is het logisch en evident om te gaan werken? En welke drempels zijn er om te kunnen gaan werken? Dat zijn allemaal vragen die deze Vlaamse regering zichzelf niet stelt, of ze althans niet eerlijk beantwoordt. N-VA, Open VLD en CD&V houden het op beleid dat goed klinkt, maar niet werkt.

Het resultaat? Een regering die werken wil afdwingen door sanctionering en stigmatisering. En een overheid nota bene, die zich in de eigen voet schiet als het gaat om dienstverlening, kijk maar naar de kinderopvang, betaalbaar wonen en het openbaar vervoer. Vandaag willen veel mensen werken, maar het wordt hen actief lastiger gemaakt. Dat is wat tien jaar lang straf communiceren en weinig bereiken ons heeft opgebracht.

PUBLIEKE DIENSTVERLENING WORDT AFGEBROKEN

Openbaar vervoer

Iedereen is voorstander van meer efficiëntie en betere dienstverlening, maar dan moet de oefening wel ernstig gemaakt worden. Het enige wat rechts brengt in deze discussie is de platte drogreden: ‘we laten geen lege bussen rijden.’ Doorgaans wil men dat dan ook bewijzen met foto’s van een bus die na de shift van de chauffeur naar de stelplaats rijdt en wettelijk leeg moét zijn. Cringe politiek van neoliberale conservatieven, het is een dingetje.

Maar ondertussen toont onderzoek aan dat 93% van wie het openbaar vervoer gebruikt, géén alternatief heeft. Bedrijventerreinen zijn amper bereikbaar met het openbaar vervoer en wie op het platteland woont, kan maar beter wennen aan drie keer overstappen. Wanneer Vooruit voorstellen doet om dat beter uit te werken, knikt minister van Werk, Jo Brouns (CD&V) wel, maar gebeurt er niets. Dat krijg je met een minister die wekelijks moet ontdekken ‘dat hij nog een andere bevoegdheid heeft naast Landbouw.’ Zucht.

Kinderopvang

Deze legislatuur werd het deze Vlaamse regering eindelijk duidelijk dat 1 kindbegeleider voor 9 kinderen te weinig is. Dat investeren in kinderopvang een hele maatschappij winst oplevert. En dat er heel wat schort aan de controle door Vlaanderen én de middelen dat ze erin wil investeren. Een tekort dus.

De oplossing van de regering-Jambon in de kinderopvang duwt wie wil werken opnieuw achteruit: voorrang voor wie al werkt!

De oplossing is opnieuw iets wat enkel goed klinkt bij het rechtse kiespubliek van deze partijen, maar wie wil werken opnieuw achteruit duwt: voorrang voor wie al werkt! Wie werk zoekt, moet niet op ons rekenen! Want volg maar eens een opleiding, cursus Nederlands of VDAB-begeleiding als je nergens heen kunt met je kind. Dat iedere werkende ooit als niet-werkende een aantal sollicitatiegesprekken heeft moeten voeren, beseft deze regering niet. En de reden is simpel, de meesten onder hen hebben dat zelf nooit moeten doen.

Sociale woningbouw

‘De beste bescherming tegen armoede is een job.’ Op basis van dit mantra begint Jan Jambon volgens mij elke ochtend aan zijn dag. Het cynische is dat bijna alle N-VA-ministers dat doen vanuit een vrijstaande villa, nooit vanuit een private huurwoning die niét gerenoveerd is en waar de verhuurder lustig indexering na indexering erbij lapt zonder te investeren in de woning.

Een job beschermt misschien mensen tegen armoede, maar een slechte en onbetaalbare woning houdt ze er permanent in. Meer dan 170.000 gezinnen staan al jaren op een wachtlijst. Er is steeds meer budget, maar er komen steeds minder woningen bij. Deze Vlaamse regering koos liever voor een opgelegde, tijdrovende fusieoperatie (minder tijd voor bouwen) en nam sociale huurders als de essentie van het beleid. Ze werden het mikpunt van stigma, sanctionerende maatregelen en permanent gearticuleerd wantrouwen.

DE JOBBONUS IS EEN MAAT VOOR NIETS

‘Een regering zonder socialisten is een staatshervorming op zich. Deze Zweedse regering maakt een duidelijke keuze voor meer jobs en meer koopkracht,’ was het zwaktebod van Didier Reynders in 2014. Er was net een federale regering gevormd, met dezelfde partijen als de huidige Vlaamse regering plus de MR erbij. Het werd een beschamende vertoning. De regering-Michel zorgde vooral voor een feest voor aandeelhouders en werkgevers door de vennootschapsbelasting te verlagen. Er kwamen flexi-jobs, een indexsprong, een niet-gefinancierde takshift en nul pensioenhervorming. De uitkeringen werden onvoldoende opgetrokken. Gevolg: kassa kassa voor werkgevers en aandeelhouders, minder koopkracht voor wie elke dag keihard moet rondkomen.

Waarom breng ik nu dit verhaal? Omdat het allemaal één-op-één neerkomt op hetzelfde met de huidige Vlaamse regering-Jambon. Al tien jaar een stabiele coalitie, met amper resultaat. Met vooral beleid dat goed klinkt, maar in de realiteit veel kost en weinig oplevert: zoals de jobbonus. Een premie voor wie een laag inkomen heeft, net zoals de jobkorting van een kleine twintig jaar geleden.

De regering-Jambon voert vooral beleid dat goed klinkt, maar in de realiteit veel kost en weinig oplevert: zoals de jobbonus.

Een beleidsmaatregel als de jobbonus wijst op een weeffout: te lage lonen. Vooral voor huishoudhulpen, een sector die vollédig gereguleerd wordt door de Vlaamse overheid, is dit soort beleid toch hallucinant? Lonen moeten structureel omhoog, niet met een bonus waarvan slechts enkelen het maximumbedrag krijgen. De meerderheid? Die wordt gesust met kruimels.

WAT MOET DE REGERING DAN WEL DOEN?

In de verschillende rapporten van die federale regering-Michel verscheen toen de volgende pijnlijke zin: ‘zowat elke minister rijdt eerder voor zijn of haar partij dan voor de regeringsploeg.’ Het is de essentie van een coalitie die niet meer werkt. Men denkt enkel nog aan de eigen profilering, en partners gunnen elkaar niets meer, laat staan dat ze samen gemaakte keuzes verdedigen. Dit is ook het geval voor de regering-Jambon. De Vlaamse regering zit op haar lui gat, en doet te weinig om te zorgen dat men in Vlaanderen écht aan de slag gaat om problemen aan te pakken en te evolueren richting een werkzaamheidsgraad van 80%.

Hoe moet het dan wel?

Investeer écht in goede begeleiding van wie veraf staat van de arbeidsmarkt. OCMW’s maken hier een groter verschil vandaag dan de VDAB. Het ‘tenderingbeleid’ bij de VDAB zit op zijn limieten. Zet een tsunami aan begeleiding en ondersteuning in (zowel op vlak van mobiliteit, woonbeleid als arbeidsmarktbeleid), en spreek op het einde van die rit eventueel over sanctionering.

Zorg dat wie werk moet zoeken een oplossing vindt voor zijn of haar problemen: een betaalbare plek in de kinderopvang, een goede en betaalbare woning en een – liefst duurzame – manier om op het werk te geraken.

Enkel een regering die de overheid als een instrument van investering en herverdeling ziet, kan het verschil maken in Vlaanderen. Dat is de ware inzet van de komende verkiezingen.

• column
• Jambon
• Vlaamse regering
• werk