Op 6 oktober 2023 woonde ik in Delhi een seminarie bij over de pas aangekondigde nieuwe handelscorridor tussen India en Israël, via het Arabisch schiereiland en met Europa als bestemming. ‘Ons denken over het Midden-Oosten loopt achter op de realiteit’, zei één van de sprekers. ‘Het gaat in de regio niet langer om Israël en de Palestijnen, maar om de Arabische landen van de Golf. Zij zijn de bestemmingslanden van Zuid-Aziatische migranten. Zij zijn cruciaal voor olie. En zij worden in een sneltreinvaart belangrijker voor financiële markten en internationale investeringen.’ Minder dan twaalf uur later bleek dat het in het Midden-Oosten wel degelijk nog altijd – ook – om de Palestijnse kwestie ging.

Meer dan een jaar na de moordende aanval van Hamas op Israël, zijn er alleen al in het strookje land dat Gaza is meer dan 40.000 doden gevallen. Intussen werd ook de Westelijke Jordaanoever, en nu ook Libanon en het bredere Midden-Oosten in Israëls vernietigings- en vergeldingsoorlog betrokken. “Maar,” zegt de Palestijnse dokter Izzeldin Abuelaish, die in 2012 laureaat was van de P&V Burgerschapsprijs, “net als de Nakba in 1948 niet geëindigd is, is Israëls oorlog tegen de Palestijnen niet begonnen op 7 oktober 2023.”

Hij neemt me mee naar 16 januari 2008, toen hij drie weken met zijn familie opgesloten zat in zijn huis, terwijl het Israëlische leger de operatie Gegoten Lood uitvoerde tegen Gaza. De oorlog had het huis van de familie Abuelaish tot die dag gespaard, maar toen het toesloeg, was het met vernietigend geweld.

‘We hadden de meisjeskamer verlaten en waren in het midden van de woonkamer toen het gebeurde’, schrijft Abuelaish. ‘Er was een monsterlijke ontploffing die van overal leek te komen, een donderend, aanzwellend geluid dat mijn lichaam doordrong alsof het van binnenuit kwam. Ik herinner me het geluid, ik herinner me de verblindende flits.’

Ik herinner me het geluid, ik herinner me de verblindende flits.

Toen het stof van twee granaatinslagen opgetrokken was, bleken drie dochters van Abuelaish en een nichtje dat bij hen was komen schuilen dood. De toekomst van Bessan, Mayar, Aya en Noor werd brutaal afgebroken, terwijl andere leden van de familie gewond afgevoerd werden in de meest verschrikkelijke en onveilige omstandigheden.

De wonden van toen zijn nooit geheeld en ze worden bij elke nieuwe oorlog tegen de Palestijnen weer opengescheurd. Nooit ruwer of rauwer dan het voorbije jaar. Ik wil weten of Abuelaish zijn oude mantra nog trouw blijft: ‘Ik wil niet haten.’

De vernietigingsoorlog vandaag is niet de eerste Israëlische oorlog tegen Gaza. Is het een patroon, of is dit toch een andere oorlog dan de vorige?

“Oorlog wordt klassiek gedefinieerd als een strijd tussen geregelde legers. Maar in Gaza vandaag is oorlog een aanval van een geregeld leger op onschuldige burgers, op vrouwen en kinderen. Het is een bewuste aanslag op leven die te voorkomen en te vermijden was, maar die tegelijk in het verlengde ligt van de Israëlische oorlogen tegen Gaza uit het recente verleden. Voor ons wordt het repetitief: 2006, 2008, 2012, 2014, 2018, 2022 en dan vanaf oktober 2023. Wanneer zal de vernietiging door oorlog, bombardementen en afsluiting genoeg zijn? Wanneer zullen we beseffen dat militair materieel en oorlog futiele instrumenten zijn voor een mensheid die vrede en gerechtigheid zoekt?

Wanneer zal de vernietiging door oorlog, bombardementen en afsluiting genoeg zijn?

De eerste opdracht is niet om een nieuwe oorlog te beschrijven of te documenteren, maar om hem te voorkomen. Een dokter weet dat je een ziekte beter kan voorkomen dan genezen. Hetzelfde geldt voor gewapende conflicten. En zeker voor het soort collectieve strafexpedities die Israël de voorbije maanden uitvoert op Gaza.

Ik veroordeel elk geval van geweld tegen individuen, of de slachtoffers nu Israëli’s, Belgen of Palestijnen zijn. Ons bloed heeft dezelfde kleur, welke taal we ook spreken, welke God we ook aanbidden, welke nationaliteit we ook claimen. Het menselijk leven is het kostbaarste goed dat we hebben en daar moeten we voor zorgen, ongeacht of het om Palestijnen of Israëli’s gaat.

Daarom ook schiet elke verontwaardiging over het huidige geweld tekort, want deze oorlog verloopt op een schaal die er een etnische zuivering van maakt, een genocide, een Palestijnse Holocaust. We spreken van massamoord, massale verdrijving en massale verwoesting. Wanneer zal er genoeg wraak genomen zijn voor het geweld van 7 oktober? En wanneer zullen we beseffen dat wraak niets oplost? Zoals we in het Arabisch zeggen: wie doodt uit wraak, moet twee graven maken.”

Het is duidelijk dat de schaal van deze oorlog alle vorige overtreft. Maar verder is het vooral een voortzetting van het Israëlische beleid?

“Het verschil zit op de eerste plaats in de impact op het Palestijnse volk. Deze oorlog maakt bovendien duidelijk waar ‘de internationale gemeenschap’ voor staat, of beter: hoe in veel westerse en Arabische landen het volk de kant kiest van de Palestijnen, terwijl de machthebbers Israël blijven steunen. Keir Starmer, Emmanuel Macron, Ursula Von der Leyen: waar zijn ze mee bezig? Ze steunen niet eens Israël, want ze voeden arrogantie en daardoor zelfvernietiging op termijn.

Net de regeringen die graag over mensenrechten spreken, geven verstek als ze mensenrechten moeten toepassen of afdwingen. Het resultaat is een angstige en diep verdeelde wereld, waarin de eisen van de Palestijnen – een eigen staat, volle rechten, veiligheid – centraal komen te staan.

Nog een les die deze oorlog ons leert? Militaire middelen kunnen nooit voor veiligheid zorgen.

Nog een les die deze oorlog ons leert? Militaire middelen kunnen nooit voor veiligheid zorgen. Israël ging er altijd prat op dat zijn leger beter uitgerust was dan alle andere in de regio, maar daarmee kan je wel een ander volk uitroeien, niet je eigen volk beschermen.”

De Palestijnse zaak staat vandaag opnieuw centraal in de wereldpolitiek. Is dat het resultaat van de Hamas-strategie?

“Hamas maakt deel uit van de Palestijnse bevolking in Gaza, maar het vertegenwoordigt die bevolking niet. Het gaat niet om Hamas, het gaat om het Palestijnse volk. Zij verzetten zich tegen de Israëlische overheersing, en daarom zijn zij het doelwit van deze oorlog – niet Hamas. De helft van de mensen in Gaza is jonger dan vijftien en 20% zijn vrouwen in hun reproductieve jaren. De oorlog wordt gevoerd tegen vrouwen en kinderen, het is een crisis van menselijkheid.”

U zegt dat de oorlog niet tegen Hamas-soldaten gevoerd wordt, maar tegen vrouwen en kinderen. Is dat ook niet omdat Hamas-militanten hun strijd voeren van tussen de bevolking?

“Het verhaal over de laffe Hamasstrijders en hun gebruik van burgers als menselijk schild is al jarenlang een vast onderdeel van de Israëlische propaganda. Toen mijn dochters vermoord werden door Israëlische bombardementen, was er geen sprake van Hamasstrijders in de buurt. Op 30 oktober 2023 werden opnieuw 22 familieleden van me vermoord toen bombardementen het huis van mijn zuster, waar ze zich schuilhielden, vernielden. Er waren geen Hamasstrijders in de buurt, mijn neven en nichten waren geen ‘menselijke schild’. Ik zal nooit toelaten dat de doden in mijn familie misbruikt worden voor die propaganda.

Waarom worden burgers en olijfbomen aangevallen, in plaats van strijders?

Trouwens, als het Israëlische leger toch uitgerust is met de meest geavanceerde technologie, waarom gebruikt het die dan om huizen, kerken, ziekenhuizen, moskeeën en scholen te vernietigen? Waarom worden burgers en olijfbomen aangevallen, in plaats van strijders?

Gaza lag al vijftien jaar onder vuur en werd door internationale waarnemers al lang voor deze oorlog beschreven als de hel op aarde: een plek waar geen werk, geen hoop, geen toekomst was. Vandaag is Gaza niet meer dan een spookland: zonder kinderen, zonder ouders, zonder voedsel. De bevolking wordt collectief gestraft en dat werd ook aangekondigd. Denk je dat de Israëli’s veiliger worden door alle Gazanen tot Hamasstrijders uit te roepen en hen aan te vallen?”

De rest van de wereld mag niet lijdzaam toezien, maar wat kunnen andere landen doen? Wat kunnen met name de Arabische landen, die nauwere banden met Israël aangingen, doen?

“In de Arabische landen zie je hetzelfde als in het Westen. De regimes zijn onverschillig voor het lijden van de Palestijnen, terwijl het volk zijn solidariteit uitschreeuwt. Niemand kijkt daarvan op, want Arabische regeringen zijn niet het resultaat van democratische verkiezingen maar van de voorkeur van de VS. Dat excuseert de positie van Arabische leiders niet, maar helpt haar wel te verklaren. Ze zouden veel moediger en uitgesprokener moeten zijn, maar dat is duidelijk niet het geval.

De regimes zijn onverschillig voor het lijden van de Palestijnen, terwijl het volk zijn solidariteit uitschreeuwt.

Wat kan de rest van de wereld doen? Het antwoord begint met de vraag wat de VS, het Westen en een aantal andere landen nu doen. Ze bewapenen Israël, ze bieden intelligence-steun en financieren de oorlog. Ze maken de genocide dus mogelijk. De beste dienst die het Westen kan bewijzen aan zowel Palestijnen als Israël is een ondubbelzinnige oproep tot een onmiddellijk staakt-het-vuren, een uitwisseling tussen gijzelaars en gevangenen, én een einde aan de grote olifant in de kamer: de bezetting en de kolonisatie van Palestijns land. Daar zijn duidelijke internationale uitspraken over, en niemand zou zich daaraan mogen onttrekken.”

Er zijn heel verschillende inschattingen van de drijfveer achter deze vernietigingsoorlog. Sommigen zien het allemaal als een overlevingsstrategie van Netanyahu, anderen wijzen er dan weer op dat de intentie om de Arabische bevolking uit heel voormalig Palestina te verdrijven ouder is dan de staat Israël zelf. Hoe leest u de intenties?

“Beide analyses kloppen en versterken elkaar. De rechtszaken die boven Netanyahu’s hoofd hangen, motiveren hem niet alleen zichzelf te profileren als de onmisbare oorlogspremier, maar maken hem ook afhankelijk van extreemrechtse zionisten. Voor hen volstaat zelfs het Israël from the river to the sea niet, zij zien een Israël tussen de Nijl en de Eufraat. Hun droom is een groter Israël.”

Samenleving & Politiek, Jaargang 31, 2024, nr. 9 (november), pagina 32 tot 35

• interview
• Izzeldin Abuelaish
• Gaza
• Israel
• oorlog