De Egyptische schrijver Alaa schrijft en leeft vanuit de basisovertuiging dat de waarheid voortkomt uit meerstemmigheid, en dat het verdedigen van meerstemmigheid het waard is om grote, zelfs buitengewone, risico’s voor te nemen.
"Geloof in de waarheid” is de tiende van twintig aanbevelingen van historicus Timothy Snyder om de opkomst van tirannie te bestrijden. De waarheid is tegelijk de grootste angst en het zwaarste wapen van elke autoritaire leider. “Als niets waar is, dan kan niemand macht bekritiseren, omdat er geen basis is waarop dat kan. Als niets waar is, dan is alles spektakel,” schreef Snyder in On Tyranny (2017).
De voorbije maanden zagen we hoe gemakkelijk de waarheid op losse schroeven kan komen te staan, wanneer Meta in de Verenigde Staten zijn samenwerking met de factcheckteams voor Facebook en Instagram stopzette. Zuckerberg was niet de enige socialemediamagnaat die beslissingen nam om op een goed blaadje te staan bij de nieuwe Amerikaanse president. Tijdens zijn inauguratie stonden vertegenwoordigers van alle grote technologiebedrijven achter Donald Trump, klaar om de ring te kussen. Was u verbaasd?
In 2011 reisde Alaa Abd el-Fattah naar Californië om er de RightsCon conferentie toe te spreken, een wereldwijde bijeenkomst van digitale rechtenorganisaties en -activisten. Tijdens zijn speech sprak Alaa over hoe president Hosni Mubarak enkele maanden eerder, tijdens de Egyptische Revolutie, had samengewerkt met grote telecommunicatiebedrijven om de toegang tot het internet en alle mobiele telefoonnetwerken af te snijden. “De markt is sterk gecentraliseerd, sterk gemonopoliseerd”, zei Alaa. “En dat is zo om de privileges die deze bedrijven hebben in stand te houden. In ruil daarvoor zullen deze bedrijven het privilege ook aan de regering verlenen en hen meer controle geven.”
Alaa, een vooraanstaande Egyptische schrijver, technoloog en revolutionair, wordt al jarenlang gevangen gehouden in Egypte. In 2021 werd hij veroordeeld voor het verspreiden van “vals nieuws dat de nationale veiligheid ondermijnt”.
In 2021 werd Alaa veroordeeld voor het verspreiden van “vals nieuws dat de nationale veiligheid ondermijnt”.
Alaa’s speech op RightsCon is één van de vele teksten die werden gebundeld zijn boek You Have Not Yet Been Defeated (2021). In het voorwoord van dat boek schreef Naomi Klein dat we elk van Alaa’s teksten, brieven en tweets enkel kunnen lezen dankzij de “buitengewone risico’s” die Alaa heeft genomen. Veel van zijn teksten schreef hij met potlood en papier in een cel in de beruchte Tora-gevangenis in Egypte en werden op de een of andere manier naar buiten gesmokkeld.
“Ons land is gebouwd op een despotisme dat bang is voor de waarheid,” schreef Alaa in één van de vele essays die zijn boek rijk is. “Zijn narratief is dubbelzinnig en verwarrend, gebaseerd op uitsluiting en een poging om eenstemmigheid te creëren zonder afwijkende meningen.” Alaa schrijft en leeft vanuit de basisovertuiging dat de waarheid voortkomt uit meerstemmigheid, en dat het verdedigen van meerstemmigheid het waard is om grote, zelfs buitengewone, risico’s voor te nemen.
Enkele maanden geleden werd Alaa’s datum van vrijlating uitgesteld naar 2027. De stilte vanuit zijn cel is oorverdovend. #FreeAlaa
Samenleving & Politiek, Jaargang 32, 2025, nr. 2 (februari), pagina 72
Abonneer je op Samenleving & Politiek
Het magazine verschijnt 10 keer per jaar; niet in juli en augustus.
Proefnummer? Factuur? Contacteer ons via
info@sampol.be
of op 09 267 35 31.
Het abonnementsgeld gaat jaarlijks automatisch van je rekening. Het abonnement kan je op elk moment opzeggen. Lees de
Algemene voorwaarden.
Je betaalt liever via overschrijving?
Abonneren kan ook uit het buitenland.
*Ontdek onze SamPol draagtas.