Geachte minister van Mobiliteit,
Geachte mijnheer Weyts,
‘De vijand van een goed plan is een beter plan,’ pleegt u wel eens te zeggen wanneer u het over het alternatieve voorstel van Antwerpse actiegroepen voor de Oosterweelverbinding hebt.
Dank u voor het compliment. Wij vinden ons voorstel voor een derde Scheldekruising in Antwerpen inderdaad beter dan het plan dat de Vlaamse overheid inmiddels al anderhalf decennium propageert.
We betwijfelen niet de noodzaak van een bijkomende Scheldekruising, dat weet u. De Kennedytunnel worstelt al sinds de jaren 1980 met capaciteitsproblemen en ook de Liefkenshoektunnel begint te ‘plafonneren’, met een verkeerstoename van liefst 10% alleen al het voorbije jaar. Eind 2005 zei stRaten-generaal daarom niet ‘neen’ tegen het plan voor een nieuwe Scheldekruising. Wel suggereerden we om de nieuwe snelweg door de haven te leiden in plaats van door de stad, omdat we menen dat doorgaand verkeer best rond een stad rijdt én omdat we stadsgericht autoverkeer niet willen aanmoedigen. We vinden dit nog steeds de juiste visie, en inmiddels bepleiten ook Ademloos en Ringland zo’n haventracé.
We zijn op onze hoede voor ‘meer asfalt’, maar beschouwen een slimme bypass rond de stad in combinatie met het ontlasten van de Kennedytunnel als een beter plan dan een nieuwe stadsautostrade die de verkeersdruk verlegt van de Scheldekruising naar het hart van de agglomeratie, meer bepaald de Antwerpse ring ter hoogte van het Sportpaleis, een plek die elke Vlaming wel kent. Daar rijden vandaag 12.000 voertuigen per uur in de avondspits. Bij aanleg van een haventracé zal het cijfer er gelijk blijven, wat een hele prestatie is gelet op de vaststelling dat het algemene verkeersvolume volgens het federale planbureau de komende jaren nog onrustbarend zal toenemen. Bij aanleg van de Oosterweelverbinding stijgt het cijfer daarentegen naar 17.000 voertuigen per uur in diezelfde zone, ofwel een toename van 50%. Voluit: vijftig procent. In volle stad.
En we hebben het dan nog niet over de vele complexe weefbewegingen die zullen ontstaan tussen de Oosterweelverbinding, de huidige ring en de verkeersknoop in Borgerhout naar de Kempen. Als minister van Mobiliteit weet u dat weefbewegingen betekenen: stremming, gevaar en moeilijker overkapbaar.
Dat moeten we dus niet doen. Wij liggen daar eerlijk gezegd wakker van. Wie zonder verpinken de helft meer verkeer naar het hart van een agglomeratie aanzuigt, is niet goed bezig, lijkt ons. Vandaar andermaal: leid doorgaand verkeer rond de stad en door de haven, waar niemand woont. Met als bijkomend voordeel en niet onbelangrijk voor wie van de stad houdt: het groengebied Noordkasteel blijft zo intact. Nu plant de Vlaamse overheid ook daar een immense verkeerswisselaar, in de groene long van het Eilandje, een stadsdeel in volle ontwikkeling.
U slaat er wel eens een Nederlandse krant op na, om te kijken hoe ze fileproblemen daar aanpakken. Ik weet dat u dat doet, want enkele jaren geleden stak u de loftrompet over al die extra rijstroken die er overal aangelegd werden. Maar dan las u recentelijk ongetwijfeld ook in NRC Handelsblad dat de nieuw gecreëerde capaciteit intussen alweer benomen is door nieuwe files. Of op 5 december in Trouw dat het ‘wegasfalteren van files’ niet de oplossing is voor de verkeersproblematiek, dixit Loendersloot Groep, een adviesbureau voor verkeer en mobiliteit. Volgens de verkeersdeskundigen creëer je dan immers ‘het probleem van een brij aan stilstaande auto’s die dan met geen mogelijkheid de stad in kunnen’. Ik vond dat een treffend beeld, die brij aan auto’s op zoek naar stedelijke parkeerplaatsen die er niet zijn. Dat wordt het beeld, wanneer de nieuwe stadsautostrade er zal liggen.
Tenzij het plan is om overal in Antwerpen parkeervoorzieningen toe te voegen. Een onzalig en vooral ook onuitvoerbaar idee, als we de mensen van Loendersloot mogen geloven. Zij berekenden dat bijvoorbeeld onder het Haagse Malieveld alleen al 20.000 parkeerplaatsen nodig zouden zijn bij verdere ‘wegasfaltering’ van de files door middel van verkeersdoorstromingsprojecten in de stad. Ofwel tien keer meer dan in de grootste parkeerplaats van Nederland.
Op 17 december sloten topmensen bij APPM en Goudappel Coffeng zich in Het Financieele Dagblad aan bij de analyse van Loendersloot Groep. ‘Meer asfalt sluit niet aan op economische groei van steden,’ stelden ze unverfroren. Noem het een schot voor de boeg, gericht aan uw partij die toch wel voor economische groei is en - hoop ik - ook voor steden. En ze hadden nog een interessante suggestie in de aanbieding: ‘vrachtvervoer moet worden gebundeld op prioritaire “doorstroomroutes”.’ Wij beschouwen het haventracé als zo’n route, als bypass rond de stad.
Ik vond het overigens sjiek van u dat u twee maanden geleden erkende dat het versmallen van de E40 tussen Kraainem en de Reyerslaan niet tot een verkeerscatastrofe zou leiden. Brussel wil daar een groene stadsboulevard - of in het Brussels een ‘Parkway’ - van maken, met minder en versmalde rijstroken. Als kersverse minister van Mobiliteit zei u in november 2014 al hetzelfde. Onderzoek door de Vlaamse administratie had namelijk bevestigd dat het Brusselse plan oké was, en dat minder wegasfalt en meer ruimte voor openbaar vervoer, fietsstroken en woonwijken daar de toekomst was. Diezelfde maand gaf u ook al aan het slopen van het brede viaduct naar het Gentse Zuid te steunen, omdat zo’n verkapte snelweg naar een stadscentrum niet in een eigentijdse mobiliteitsvisie past. En u bent er evenmin vies van om uw principiële steun uit te spreken voor rekeningrijden voor wagens. Chapeau.
Al is het natuurlijk wel belangrijk dat zulke ‘azijnmaatregelen’ gepaard gaan met ‘honingmaatregelen’. Het is beeldspraak gehanteerd door het VAB - jawel, de Vlaamse automobilistenbond - om uit te drukken dat nu bijvoorbeeld eindelijk eens werk gemaakt mag worden van een Gewestelijk Expresnet rond de hoofdstad. En van een identiek netwerk rond Gent en Antwerpen! stRaten-generaal en Ademloos gaven in het najaar van 2015 op een van hun infoavonden, waar altijd weer honderden mensen op afkomen, platform aan uw partijgenoot Koen Kennis, tevens schepen van Mobiliteit in Antwerpen, om zijn ideeën over dat laatste te komen uitleggen. We hebben toen onze uitdrukkelijke steun uitgesproken voor die ideeën en gezegd: ‘schepen, vertel in Brussel maar dat we bondgenoten zijn!’
Minder geslaagd vonden we zijn Kennisgeving enkele weken later in Knack dat ons verzet tegen de Oosterweelverbinding ‘ideologisch’ zou zijn, als zouden we ‘dromen van een wereld waarin Antwerpen geen logistieke hub meer is en waar ’s nachts geen vrachtwagens meer over de snelwegen rijden’. Wij dromen daar helemaal niet van. Wij dromen wel van een bypass rond de stad, met een nieuwe op- en afrit in de haven in plaats van in de stad.
En van een overkapping van de huidige ring.
Wat dat laatste betreft zitten we samen op het goede spoor. In december 2014 kondigde u een studie naar het overkappen van de Antwerpse ring aan. U dacht daarbij aan het bijeenbrengen van reeds geleverd onderzoek, maar in maart 2015 ging u gelukkig in op het voorstel van Ringland om een intendant aan te stellen die verder mocht gaan dan dat. De intendant is inmiddels een jaar bezig. Hij kreeg gaandeweg ook de toelating van uw regering om leefbaarheid niet los te moeten koppelen van mobiliteit, waarop de drie actiegroepen in juni 2016 met overtuiging in de werkgroep ‘zuidelijke ring’ stapten.
2017 wordt cruciaal voor het mobiliteitsdebat in Antwerpen. Laten we samen werk maken van het best mogelijke plan, en zo’n plan niet als vijand van een goed plan beschouwen, onder het motto: de vijand van een beter plan is een betweterplan.
Met vriendelijke groet,
Manu Claeys
Voorzitter stRaten-generaal
verscheen eveneens op Apache.be (26 januari 2017)
Brieven aan Bourgeois I - Vlaamse regering - mobiliteit
Samenleving & Politiek, Jaargang 24, 2017, nr. 1 (januari), pagina 90 tot 92
HALFWEG BOURGEOIS I
Abonneer je op Samenleving & Politiek
Het magazine verschijnt 10 keer per jaar; niet in juli en augustus.
Proefnummer? Factuur? Contacteer ons via
info@sampol.be
of op 09 267 35 31.
Het abonnementsgeld gaat jaarlijks automatisch van je rekening. Het abonnement kan je op elk moment opzeggen. Lees de
Algemene voorwaarden.
Je betaalt liever via overschrijving?
Abonneren kan ook uit het buitenland.
*Ontdek onze SamPol draagtas.