Het huidige schepencollege heeft vooral op het vlak van mobiliteit, energiebeleid en burgerparticipatie heel wat projecten opgestart.
Bergen is de hoofdplaats van de provincie Henegouwen. Zij bestaat uit 19 gemeenten die samen Le Grand Mons vormen. In 2020 telde de stad 95.700 inwoners. De Bergenaars zijn bijzonder fier op hun architecturaal en cultureel patrimonium, want niet minder dan drie meesterwerken staan op de werelderfgoedlijst van de UNESCO. In 2015 was Bergen ook culturele hoofdstad van Europa. Bergen bevindt zich in de regio Bergen-Borinage, bekend om haar industrieel verleden en mijnen. De stad werpt zich op als de derde belangrijkste stad van Wallonië, na Luik en Charleroi. De stad herbergt 15,9% inwoners van vreemde origine. Dat zijn er meer dan je verhoudingsgewijs in Henegouwen, Wallonië, Vlaanderen en België aantreft. De meesten zijn Italianen (28,5%). Daarnaast vind je er ook veel Fransen (13,6%), Amerikanen (van de NAVO-basis, SHAPE) en Kameroeners (4,8%). Bergen telt ook meer mensen met een diploma hoger onderwijs dan de rest van Henegouwen. Vandaar dat er ook veel hogescholen en universiteiten zijn in deze stad. Toch is het gemiddeld inkomen van de inwoners van Bergen lichtjes lager dan het Waalse gemiddelde (21.720 euro versus 23.225 euro). Dat verschil is de laatste tien jaar wel toegenomen. Ook de werkgelegenheidsgraad in Bergen ligt met 53% lager dan het gemiddelde voor heel Wallonië. Jobs vind je in Bergen vooral in de administratie en het onderwijs. De tweede grootste werkgever is de handel en de horeca. In totaal telt Bergen zo'n 40.000 arbeiders.
WAT STAAT ER IN DE BELEIDSVERKLARING 2018-2024?
Het schepencollege, onder leiding van burgemeester Nicolas Martin (PS), bestaat uit zeven socialisten en twee groenen. De beleidsverklaring focust op 12 prioriteiten: openbare veiligheid, werkgelegenheid en handel, netheid in de stad, huisvesting, sociaal beleid, onderwijs en jeugd, mobiliteit, lokaal bestuur en burgerparticipatie, leefomgeving, sport, toerisme, cultuur en energie. In wat volgt, focussen we op 5 thema's.
Economische ontwikkeling en werkgelegenheid
Op economisch gebied beschikt Bergen over heel wat troeven, zoals universitaire onderzoekscentra, opleidingscentra en onthaalstructuren voor ondernemingen. Daardoor hebben bedrijven zoals Google en Microsoft hun weg naar Bergen gevonden (samen met de fiscale voordelen natuurlijk).
De huidige meerderheid tracht op twee manieren de werkgelegenheid te stimuleren: steun aan hoogtechnologische bedrijven (in welbepaalde zones) én zelfstandige ondernemers die met originele concepten komen. Ook tracht deze meerderheid de centra van de 19 gemeenten nieuw leven in te blazen door in te zetten op meer huisvesting boven de winkelruimtes. We komen hier op terug in het onderdeel over de huisvesting.
Mobiliteit
Praten over mobiliteit is praten over het station van Bergen. Daarover is al veel inkt gevloeid. Maar aangezien dat nieuwe station, met de signatuur van Calatrava, buiten de bevoegdheid van de stad valt, zullen we het er hier niet over hebben. Maar dat de Bergenaars uitkijken naar dat station, daar moet je niet aan twijfelen. Het zal hen toelaten, via een passerelle, om zich van de oude naar de nieuwe stad te verplaatsen, te voet of met de fiets.
Voor de zachte weggebruiker wordt er in Bergen ook gezorgd. Verplaatsingen met de fiets of te voet worden aangemoedigd door de trottoirs op te knappen (al valt er nog wat werk te verrichten in de deelgemeenten), de duur van de verplaatsingen van en naar het stadscentrum aan te geven én meer fietspaden aan te leggen (ook op dat vlak zal er een tandje moeten worden bijgestoken).
De stad biedt ook, samen met Pro Velo(een vereniging zonder winstoogmerk), een fietsverhuurdienst aan. Gewone en elektrische fietsen kunnen tegen een zachte prijs voor een lange termijn worden gehuurd. Maar fietsen kunnen net zo goed voor een paar uren worden gehuurd, om een tochtje te maken. En in meerdere wijken zijn er fietsrekken bijgekomen, terwijl in de scholen kinderen leren hoe zij zich met de fiets in het verkeer moeten bewegen en wat de impact is op het milieu.
De stad Bergen neemt ook elk jaar deel aan de week van de mobiliteit. Dit jaar wordt daarbij gefocust op vijf projecten:
- Reglement van de (raadgevende) voetgangersraad: via de commissie Vélo kunnen voetgangers hun mening geven over initiatieven inzake voetgangersvriendelijkheid, de inrichting van de publieke ruimte en (voet)paden in de deelgemeenten.
- Burgerateliers: daarin krijgen burgers de mogelijkheid om wijkproblemen aan te kaarten en samen naar oplossingen te zoeken. Bedoeling is om het parkeerbeleid beter te doen aansluiten bij de noden van de stad, en dat beleid ook attractiever te maken voor bezoekers van de stad – klanten – zonder dat de inwoners daarvoor een prijs moeten betalen.
- Veiligheid in de buurt van scholen: in vijf scholen, en dat gedurende vijf dagen, hebben kinderen, samen met de politie, fictieve processen-verbaal opgemaakt om het gedrag van sommige ouders te corrigeren en deze laatste ook te sensibiliseren.
- Verkennende wandelingen: bedoeling is om bij de burger te peilen naar de voetgangersvriendelijkheid van de publieke ruimte, met haar sterke en zwakke punten. Zo komt de overheid iets te weten over de verwachtingen van de zwakke weggebruiker.
Energie
Met haar energiebeleid wil de meerderheid de uitgaven voor energie afremmen, de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verminderen, evenals de uitstoot van koolstofdioxide beperken. De projecten die daarvoor in de steigers staan betreffen zowel de hoge energierekening van gezinnen (met begeleiding van het OCMW) als grootschalige initiatieven zoals het bevorderen van aardwarmte als energiebron. Sinds enkele jaren tracht de stad ook zelf elektriciteit te produceren, op een duurzame manier, via windmolenparken op haar grondgebied. Helaas ontbreekt het ons op dit moment aan statistieken om de vooruitgang op dat vlak tussen 2018 en 2021 te becijferen. Maar de richting is duidelijk – zelf meer duurzame energie produceren.
De stad Bergen zet dus ook in op aardwarmte als schone energiebron (het oppompen van warm water – ongeveer 70 graden Celsius – van grote diepte uit de ondergrond). Een concreet project wordt op dit moment gerealiseerd. Daarmee zou de wijk van het ziekenhuis Ambroise Paré kunnen worden verwarmd. Laten we ook niet vergeten dat Bergen op haar grondgebied een economische zone (bijna 40 ha) herbergt die volledig door aardwarmte wordt gevoed (Geothermia). Geen enkele economische zone in België doet beter. Bedrijven kunnen profiteren van centrale verwarming met nul uitstoot koolstofdioxide.
Huisvesting
Huisvesting – en het scheppen van sociale woningen tegen een betaalbare huurprijs – is een cruciaal probleem in Bergen: 8,25% van de gezinnen in Bergen woont in een sociale woning, terwijl dat gemiddeld slechts 6% is in Wallonië. Groot-Bergen beschikt over 4.000 sociale woningen, waarin 12.000 mensen zijn gehuisvest. Bergen heeft dus een voorbeeldrol op dat vlak. Op die manier vecht de stad tegen de armoede en de sociale uitsluiting.
Bergen heeft een voorbeeldrol inzake sociale woningen.
De nieuwe meerderheid wil het aanbod aan kwaliteitsvolle sociale woningen nog verhogen. Er moeten er 200 bij komen, terwijl tegelijkertijd bestaande sociale woningen zullen worden opgeknapt. Daarnaast wil de stad ook op andere manieren het aanbod aan betaalbare woningen en de 'sociale mix' op dat vlak bevorderen door de grote investeerders in de sector aan te sporen bij hun meer omvangrijke projecten (minstens 100 eenheden) tot 10% van de woningen aan een betaalbare prijs aan te bieden.
Intussen staan er inzake huisvestingsbeleid en de strijd tegen sociale uitsluiting nog een drietal projecten in de steigers.
Eén. Een sociaal verhuurkantoor (AIS). Bedoeling is dat gezinnen met een bescheiden en onzeker inkomen (opnieuw) toegang krijgen tot gezonde huurwoningen, waarbij het kantoor opereert als een bemiddelaar tussen de eigenaar en de kandidaat-huurder. Momenteel worden in Bergen 621 woningen op die manier verhuurd (bron: IWEPS, 2021). Dat is een erg hoog cijfer in vergelijking met andere Waalse steden (in Charleroi – met meer dan 200.000 inwoners – worden ongeveer 680 woningen via AIS verhuurd). Dankzij dit beleid kunnen mensen die met een onzekere financiële situatie kampen toch aanspraak maken op een kwaliteitsvolle woning (en worden de normen van het Waalse Gewest inzake gezonde huisvesting gerespecteerd).
Twee. Zoals in nog wel meer Waalse steden, bevinden zich in het centrum van Bergen overwegend handelszaken waarbij de verdiepingen als opslagruimte worden gebruikt of gewoon verkommeren. De meerderheid wil nu maatregelen uitdokteren om daar opnieuw woonruimte te creëren. Op die manier wil zij ervoor zorgen dat er ook na sluitingstijd 'leven' is in die wijken en er geen onveilige situaties worden gecreëerd. Op het einde van deze legislatuur zouden op dat vlak toch al stappen moeten zijn gezet (hetgeen op dit moment niet het geval is). Een dergelijk beleid impliceert dat de toekenning van bouwvergunningen wordt herbekeken, en ook dat er fiscale en financiële prikkels komen (zoals belasting op leegstand, renovatiepremies, enzovoort).
Er staat in Bergen een innovatief 'housing first'-project in de steigers.
Drie. Ook voor de daklozen zal worden gezorgd. Er staat een innovatief 'housing first'-project in de steigers, waarbij wordt gemikt op de sociale integratie van de meest kwetsbare daklozen, te weten zij die al heel lang op straat leven, en kampen met lichamelijke en mentale problemen, of met een verslavingsproblematiek. Hen integreren is vaak een lastige klus, en een werk van lange adem (met te veel voorwaarden en fases). Housing First tracht nu de omgekeerde weg te bewandelen: eerst zorgen voor huisvesting, zonder al te veel voorwaarden, al moeten zij natuurlijk wel – zoals elke huurder – de huur betalen en het huurcontract respecteren. Eenmaal zij zich op dat pad bevinden, kan de herintegratie in de samenleving beginnen, met de hulp van de sociale diensten.
Toerisme en cultuur
Toen Bergen tot culturele hoofdstad van Europa werd uitgeroepen, heeft dat als een hefboom gewerkt voor de stad. Nieuwe musea en tentoonstellingszalen rezen uit de grond, bestaande sites werden gerenoveerd. Ook het beheer van alle musea werd gecoördineerd, waardoor een zuiniger beleid mogelijk werd en synergieën tussen musea en sites konden plaatsvinden. Vandaag stuurt le pôle muséale van de stad Bergen het beleid aan van 12 musea, waarvan er 5 het licht zagen in 2015, te weten Le Mons Memorial Museum (het oude Oorlogsmuseum), SILEX'S (de Neolithische vuursteenmijnen van Spiennes), de site van het Belfort (het enige barokke belfort in België), le Musée de Doudou (groot volksfeest in Bergen, een folklore-evenement dat in 2005 als werelderfgoed werd erkend door de UNESCO) en l'Artothèque; daarnaast spreken we ook nog over het Museum voor Schone Kunsten (BAM, met regelmatig internationale tentoonstellingen), la salle Saint-Georges en Maison Van Gogh (plek waar de schilder woonde tijdens zijn verblijf in de Borinage).
Een evenement als Bergen culturele hoofdstad van Europa heeft ook veel Vlamingen naar de stad gelokt. Zij vormen sinds 2015 de snelst groeiende groep toeristen in Bergen. Kijkt men naar de bezoekersaantallen in 2019 en 2020, dan komt 87% uit België, waarvan meer dan de helft uit Wallonië, 30% uit Vlaanderen en 7% uit Brussel. Van de 13% buitenlanders, komt meer dan de helft uit Frankrijk, gevolgd door toeristen uit Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.
Vertaling: Jan Vermeersch
Samenleving & Politiek, Jaargang 28, 2021, nr. 8 (oktober), pagina 20 tot 23
HALVERWEGE DE LOKALE LEGISLATUUR (2018-2024)
Abonneer je op Samenleving & Politiek
Het magazine verschijnt 10 keer per jaar; niet in juli en augustus.
Proefnummer? Factuur? Contacteer ons via
info@sampol.be
of op 09 267 35 31.
Het abonnementsgeld gaat jaarlijks automatisch van je rekening. Het abonnement kan je op elk moment opzeggen. Lees de
Algemene voorwaarden.
Je betaalt liever via overschrijving?
Abonneren kan ook uit het buitenland.
*Ontdek onze SamPol draagtas.